Ενδιαφέρουσα συνέντευξη για τον ελληνικό καταδυτικό τουρισμό

[neos]

Από του newsletter Hotel and restaurants.

Εν αναμονή του πρώτου καταδυτικού πάρκου στην Ελλάδα, ο Δηµήτρης Μαρκάτος, δικηγόρος, πολιτικός επιστήµονας και πρόεδρος της Ένωσης Φίλων Καταδυτικών Πάρκων «Τριαιναστήρ», µιλά για τον ελληνικό καταδυτικό τουρισµό και τις νομοθετικές εξελίξεις.

Της Ισαβέλλας Ζαµπετάκη

Πώς ορίζονται τα καταδυτικά πάρκα; Σε τι διαφέρουν από τα εθνικά θαλάσσια πάρκα;

Δ.Μ.: Τα µεγάλα Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα είναι δύσκολα στη χρηµατοδότηση, τη διαχείριση και την αστυνόµευση. Η προστασία σταδιακά αποδυναµώνεται και οι επιστήµονες καταλήγουν να µιλούν διεθνώς για «paper parks». Αποδείχθηκε ότι ένα δίκτυο µικρών καταφύγιων παρέχει ίδια -και ίσως καλύτερη- προστασία και ότι οι καταδύσεις αναψυχής είναι αβλαβείς για το υποβρύχιο περιβάλλον. Συνδυάζοντας τα παραπάνω, µία οµάδα Ελλήνων επιστηµόνων (οµιλών, Κ. Κούτσης - ιχθυολόγος και Π. Χριστοφυλλογιάννης - βιολόγος) διατυπώσαµε πρώτοι την έννοια του καταδυτικού πάρκου, ως νέου, αυτοτελούς περιβαλλοντικού εργαλείου, ανεξάρτητου από κρατικές χρηµατοδοτήσεις και φιλικού για τις τοπικές κοινωνίες. Πρόκειται για µια θαλάσσια περιοχή έκτασης µόλις 1-3 τετρ. χλµ., µε απαγορευµένη την αλιεία και κάθε επέµβαση, µε εξαίρεση τις καταδύσεις.

Υπάρχουν παραδείγµατα καταδυτικών πάρκων που θα µπορούσαν να λειτουργήσουν ως πρότυπα;

Δ.Μ.: Το πάρκο Medes, κοντά στη Βαρκελώνη, ιδρύθηκε ως πλήρως καταδύσιµο εθνικό πάρκο, µε έκταση µόλις 0,9 τετρ. χλµ. Πέτυχε ταχύτατα απίστευτη αναβάθµιση του υποβρύχιου περιβάλλοντος και ταυτόχρονα παράγει το 70% του ΑΕΠ της περιοχής. Παρά τις χαµηλές χειµερινές θερμοκρασίες και τη µέτρια ορατότητα, έχει σεζόν 10 µήνες – µε περίοδο αιχµής τα Χριστούγεννα- και τεράστιο αριθµό επισκέψεων. Το Port Cros στη νότιο Γαλλία, µια µικρή καταδυτική περιοχή εντός εθνικού πάρκου, έχει παρόµοια ποτελέσµατα.

Τι έσοδα αποφέρει ο καταδυτικός τουρισµός;

Δ.Μ.: Πρόκειται για τουρισµό υψηλού οικονοµικού επιπέδου και περιβαλλοντικής συνειδητότητας, µε µεγάλη πιστότητα επανόδου. Για κάθε καταδυτικό ευρώ ξοδεύονται πολλαπλάσια για διαµονή, διατροφή, διασκέδαση και άλλες αγορές. Η επένδυση ενός καταδυτικού πάρκου είναι ελάχιστη. Αφορά κυρίως τη φύλαξη µέχρις ότου να πολλαπλασιασθούν τα ψάρια και να επιτευχθεί αυτοχρηµατοδότηση.

Σε ποιο στάδιο βρισκόµαστε στην Ελλάδα από νοµοθετικής άποψης;

Δ.Μ.: Τα καταδυτικά πάρκα προβλέφθηκαν στο νόµο των καταδύσεων αναψυχής (2005), στο χωροταξικό του τουρισµού, και την πρόσφατη υπουργική απόφαση πολιτισµού και ναυτιλίας, που δηµιουργεί τα δύο πρώτα αρχαιολογικά καταδυτικά πάρκα σε Πύλο και Μεθώνη. Στο ΥΠΕΚΑ, αρµόδια επιτροπή επεξεργάζεται τη νοµοθεσία για τα δικαιολογητικά.

Ποιες περιοχές της Ελλάδας δείχνουν κινητικότητα;

Δ.Μ.: Η Περιφέρεια Πελοποννήσου δηµιουργεί δίκτυο πάρκων. Οµοίως και η Θεσσαλία, µε τα αρχαία ναυάγια των Σποράδων. Το Β. Αιγαίο έχει ήδη χωροθετήσει 5 πάρκα (Λέσβο, Λήµνο, Αγ. Ευστράτιο) και η Αττική σε Σαρωνικό και Κύθηρα.

Ποιους παράγοντες θεωρείτε κρίσιµους για την επιτυχία;

Δ.Μ.: Την ενηµέρωση και συναίνεση των τοπικών κοινωνιών. Ένας ψαράς και υποβρύχιος ξεναγός στο Estartit µου είπε: «Πουλώ κάθε ψάρι χίλιες φορές, και πάλι ζωντανό το έχω». Ένας ροφός 20 κιλών είναι αντίστοιχης ηλικίας: αποτελεί «επένδυση» εικοσαετίας. Θα πρέπει ακόµα να επικοινωνείται ότι, στα καταδυτικά πάρκα, η θάλασσα παραµένει κοινόχρηστη, όπως στις πλαζ του ΕΟΤ: Ο καθένας µπορεί να καταδυθεί, ανεξαρτήτως φορέα διαχείρισης. Τα πάρκα δεν οργανώνουν καταδύσεις. Δέχονται δύτες από τα καταδυτικά κέντρα, που ευηµερούν δηµιουργώντας θέσεις εργασίας. Η ιδανική σύνθεση για ένα φορέα διαχείρισης είναι, κατά την άποψή µου, η συµµετοχή του δήµου δωρεάν και η ανάληψη των ευθυνών από τοπικούς επιχειρηµατίες.

Έχετε συµµετάσχει σχεδόν σε κάθε προσπάθεια για τα καταδυτικά πάρκα και τις καταδύσεις. Τι σας έκανε να ασχοληθείτε;

Δ.Μ.: Σαν ψαροτουφεκάς (µε ελεύθερη κατάδυση), όταν νοµίζαµε ότι τα ψάρια δεν θα τελειώσουν ποτέ, και ως αυτοδύτης από το 1985, είδα τους βυθούς να ερηµώνουν και κατάλαβα ότι δεν µπορούµε πια να θερίζουµε, χωρίς να σπέρνουµε. Δηµοσίευσα το πρώτο µου άρθρο σχετικά το 1987. Όταν το 2005 πρωτοεπισκέφθηκα το Μedes και συνάντησα το όνειρο ως χειροπιαστή πραγµατικότητα, αντιλήφθηκα αµέσως το τεράστιο δυναµικό της χώρας µας στον τοµέα.

Ποια είναι η προοπτική του καταδυτικού τουρισµού στην Ελλάδα;

Δ.Μ.: Το σύµπαν «συνωµοτεί» υπέρ µας και είναι αµαρτία να µη συµµετάσχουµε. Η κορυφαία καταδυτική αγορά της Ερυθράς κατέρρευσε από τα γεγονότα στην Αίγυπτο. Το τσουνάµι κατέστρεψε τη νότια Ασία. Η Αυστραλία είναι µακριά, όπως και η Καραϊβική, όπου παρατηρείται και εγκληµατικότητα. Η Ελλάδα είναι καταδυτικά ευλογηµένη, µε κρυστάλλινα ζεστά νερά, καταδύσιµα όλο το έτος, χωρίς ακραία καιρικά φαινόµενα και θανατηφόρους οργανισµούς, κοντά στην Ευρώπη, ασφαλής και µε υπέροχα χερσαία αξιοθέατα. Οι δύτες θα έρθουν οπωσδήποτε αν, µέσω των καταδυτικών πάρκων, δηµιουργήσουµε υποβρύχιο ενδιαφέρον. Μπορούµε και πρέπει να κάνουµε την χώρα µας «Καραϊβική της Ευρώπης!