ΆΡΘΡΟ: “AQUATIC CARPETS”, “τάπητες” στα ενυδρεία μας

[AQUA PURA]

“AQUATIC CARPETS”

“Tάπητες” στα ενυδρεία μας

Ένα άρθρο του Αντώνη Σταυρόπουλου (Αqua Pura)

Εισαγωγή

Αρκετές φορές, έχουμε θαυμάσει σε ενυδρεία διαγωνισμών και μη, τα λεγόμενα “γρασίδια". Πολλοί χομπιστες απορούν πως γίνονται αυτά τα θαύματα. Κι όμως γίνονται θαύματα αλλά στην συγκεκριμένη περίπτωση τα κάνουμε εμείς. Θα έλεγα ότι περισσότερο εξαρτάται από το ενδιαφέρων, την φαντασία ,το μεράκι και πάνω από όλα, από την όρεξη για δημιουργία και την αγάπη για το χόμπι μας. Σκοπός του άρθρου είναι να δείξει μέσω πληροφοριών που έχουμε συλλέξει την μικρή αλλά αξιόλογη ποικιλία ενυδρειακών φυτών μικρού μεγέθους (dwarf plants) 1-10 cm ύψους, τα οποία είναι κατάλληλα για να δημιουργήσουμε τα επονομαζόμενα “χαλιά-τάπητες” στα ενυδρεία μας.

Λίγα λόγια για τα “dwarf plants”

Αυτού του είδους τα φυτά από την φύση τους είναι μικροσκοπικά, τα περισσότερα είδη “γρασιδιών” τα συναντάμε στην φύση υπό emersed μορφή στις άκρες των λιμνών-ποταμών, (βλ. emersed) η ακόμα και μέσα στο νερό (submersed). Όπως ένα μεγάλο ποσοστό ενυδρειακών φυτών στην πραγματικότητα δεν είναι υδρόβια έτσι και τα "υδρόβια γρασίδια" που θα ασχοληθούμε δεν είναι στην πραγματικότητα γρασίδια. (δλδ. δεν ανήκουν στην οικογένεια grasses-graminoids) απλά οι εταιρίες εκμεταλλεύτηκαν την εμφάνιση τους σαν “dwarf” δλδ το μικρό τους μέγεθος, την πυκνή τους ανάπτυξη και την συνεχή και επιτυχημένη ανάπτυξη τους μέσα στο νερό και τα ονόμασαν σαν φυτά κατάλληλα για τάπητες “aquatic carpets”.
Υπάρχουν διάφορα είδη από γνωστές οικογένειες ενυδρεικών φυτών. Τα σχήματα τους διάφορα δίνοντας επιλογές στον χομπίστα να επιλέξει, τι ταιριάζει σύμφωνα με το aquascape του ενυδρείου του.
Τα φυτά που χρησιμοποιούνται για “Τάπητες” μπορεί να είναι κοντά έως μέτρια σε ύψος. Η ομορφιά βρίσκεται στα φυλλώματα των συγκεκριμένων φυτών τα οποία μπορεί να είναι κυκλικά, λογχοειδές, νηματοειδές κλπ.. Τα χρώματα τους εξαρτώνται από τις συνθήκες (λίπανση,co2 κλπ) που θα τους προσφέρουμε στο ενυδρείο. Έχοντας όλες τις αποχρώσεις του πράσινου από τον πιο ανοιχτό τόνο μέχρι τον πιο σκούρο, μπορούν να συνδυαστούν σε aquascapes δίνοντας εκπληκτικά αποτελέσματα. Εντύπωση μας κάνουν κάποια φυτά τα οποία παρόλο που είναι πράσινου χρώματος σε κάποια ενυδρεία κοκκινίζουν. Πρέπει να λάβουμε υπόψην ότι τα φυτά στο φυσικό τους περιβάλλον όπου εκεί δεν μετέχουμε εμείς στην ανάπτυξη τους μπορεί να έχουν διαφορετικό χρώμα, σχήμα και μέγεθος σε σχέση με την τοποθέτηση τους στο ενυδρείο.

Τα φυτά μικρού μεγέθους με τα οποία θα ασχοληθούμε είναι τα εξής.

Για να έχουμε τα ανάλογα αποτελέσματα πρέπει το ενυδρείο όπου θα τοποθετήσουμε κάποιο από τα προαναφερόμενα είδη πρέπει να πληροί της κατάλληλες προϋποθέσεις και παραμέτρους. Τι εννοούμε με αυτό πως πρέπει να έχει το κατάλληλο ύψος, τύπο φωτισμού και είδος λαμπών, λίπανση, υπόστρωμα ,σωστή κυκλοφορία νερού-φίλτρανση. Οι συγκεκριμένες παράμετροι αναλύονται στην συνέχεια του άρθρου.

Υπόστρωμα και Βυθός

Ένα καλό και πλούσιο σε συστατικά υπόστρωμα είτε του εμπορίου είτε ακoλουθώντας την μέθοδο Dry start (βλ. άρθρο) σε συνδυασμό, με μία καλή ποιότητα υλικού κατάλληλο για βυθό, το οποίο μπορεί να αποτελείτε από χαλίκι μικρής διαμέτρου (χαλαζιακό) ή ψηλόκοκκης άμμου αντίστοιχα, θα αποφέρει και τα ανάλογα αποτελέσματα ανάπτυξης στα “γρασίδια” μας. Ανάλογα με το είδος του φυτού και των ριζωμάτων του μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διάφορες διαμέτρους χαλικιού. Γενικά για την δημιουργία ταπητων ιδανικά είναι τα χαλίκια κάτω του 1 mm. Ιδανική είναι η διάμετρος 0.5-0.8 όπου βοηθάει στο να κινηθούν καλύτερα οι δρομείς των φυτών. Όταν έχουμε αποφασίσει να ασχοληθούμε με “γρασίδια” είναι απαραίτητη η χρήση ενός καλού υποστρώματος (Seachem, Dennerle, ADA (soils) για να αποφύγουμε τυχών προβλήματα ελλείψεων θρεπτικών συστατικών στο μέλλον.

Τοποθέτηση των “Γρασιδιών”και πυκνότητα

Έχοντας στο μυαλό μας τι δημιουργία ενός “Tάπητα” από τα συγκεκριμένα φυτά είναι λογικό να εκμεταλλευτούμε το μπροστινό και μεσαίο σημείο του ενυδρείου. Ένα πλεονέκτημα που έχουν αυτού του είδους τα φυτά είναι ότι μπορούμε να τους δώσουμε εμείς την φορά που θα ακολουθήσουν και μέσω σχηματισμού ανισσόροπου εδάφους και κλαδέματος το σχήμα που θέλουμε. Το μπροστινό και το μεσαίο σημείο του ενυδρείου έχουν το πλεονέκτημα να διαχέονται από περισσότερο φώς σε σχέση με το πίσω σημείο η τα πλαϊνά. Το γεγονός ότι είναι συνηθισμένη η χρήση τους σαν τάπητες δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητο να τα χρησιμοποιούμε μόνο με αυτό των τρόπο. Μπορούμε να εκμεταλλευτούμε κάποια από αυτά τα μικροσκοπικά φυτά σε μέγεθος (HC "cuba") και τις αναρριχητικές τους ικανότητες και να τα τοποθετήσουμε πάνω σε ξύλα ή σε πέτρες ή ακόμα και να τα αφήσουμε να αναρριχηθούν μόνα τους.
Από την λίστα των φυτών όπου είναι κατάλληλα για γρασίδια ξεχωρίζουμε μερικά από αυτά λόγο της μεγάλης πυκνότητα τους. Η δυσκολία των συγκεκριμένων φυτών είναι να μείνουν χαμηλά σε ύψος και πυκνά , τα συγκεκριμένα φυτά είναι τα εξής Hemianthus callitrichoides "cuba”, Eleocharis parvulus, Eleocharis acicularis, glossostigma elatinoides, Lilaeopsis brasilliensis, Lilaeopsis mauritiana, utricularia graminifolia. Τα υπόλοιπα φυτά όπως καταλαβαίνουμε είναι σχετικά αραιά σαν τάπητες θα έλεγα λόγο του ύψους τους και του σχήματος των φυλλωμάτων echinodorous tenellus, marsilea hirsuta, pogostemon Helferi . Επίσης κάποια από αυτά τα φυτά είναι κατάλληλα για την τοποθέτηση τους στην μεσαία ζώνη σε μικρές ομαδες λόγο του ύψους τους η τοποθέτηση τους πάντα εξαρτάται από το aquascape της επιλογής μας. Ξεχωρίσαμε τα συγκεκριμένα φυτά για τον εξής λόγο το μέγεθος, το ύψος τους και την πυκνότητα τους τα οποία κατοχυρώνουν αναμφισβήτητα την θέση των "γρασιδιών" υπάρχουν όμως και άλλα φυτά μικρού μεγέθους στα οποία με μια απλή αναφορά των ονομάτων τους είναι χρήσιμα για αντίστοιχους σκοπούς περισσότερο σαν ομάδες αλλα όχι σαν γρασίδια ….η Blyxa japonica και η Staurogyne sp. Repens.

Τρόποι και εργαλεία φυτέματος

Αυτού του είδους τα φυτά λόγο του μικρού τους μεγέθους δημιουργούν ένα |”πρόβλημα” όσων αφορά τον τρόπο τοποθέτησης τους στον βυθό (φύτεμα) όχι κάτι ανησυχητικό η ακατόρθωτο όμως. Λόγο των μικρών τους κορμών και του μεγέθους τους είναι λίγο δύσκολο να πιαστεί και να τοποθετηθεί στον βυθό. Με τα κατάλληλα εργαλεία τα οποία είναι πολύ εύκολο να βρεθούν, το φύτεμα μπορεί να γίνει πολύ εύκολο. Όσον αφορά τα εργαλεία εννοούμε λαβίδες ή τσιμπίδες τα οποία δεν είναι απαραίτητο να γίνει η αγορά τους από ενυδρειακά καταστήματα απλά πρέπει να προσέξουμε τα υλικά κατασκευής τους. Δηλαδή να είναι κατάλληλα για επαφή με το νερό και να μην σκουριάζουν. Το υλικό κατασκευής μπορεί να είναι π.χ ανοξείδωτο, ατσάλι,τιτάνιο. Πολύ χρήσιμα έχουν αποδειχτεί τα εξής : τσιμπίδες ηλεκτρολόγων (ανοξείδωτες), τσιμπιδάκια φρυδιών, οδοντιατρικές τσιμπίδες. Λαπαροσκοπικές λαβίδες. Πολύ εύχρηστες είναι οι τσιμπίδες οι οποίες είναι μικρού μήκους και λεπτές μέχρι 10-12 cm ο λόγος είναι ότι μας διευκολύνει να ελέγχουμε τις κινήσεις μας κατά το φύτεμα και να τις χειριστούμε ανάλογα (κοινός είναι πιο εύχρηστες). Η μύτη της τσιμπίδας πρέπει να είναι μυτερή, να είναι ευθεία ή να κάνει γωνία (σπαστή), για την καλύτερη τοποθέτηση και εισχώρηση του φυτού στο βυθό κατά το φύτευμα.
Ανάλογα το είδος του γρασιδιού φυτεύεται αντίστοιχα ανά συστάδες (δλδ ένα-ένα) ή ματσάκια και σε αποστάσεις λίγων εκατοστών. Ο παρακάτω πίνακας είναι ένας οδηγός με πληροφορίες όπου αναφέρονται ενδεικτικά τρόποι για το φύτεμα των φυτών.

Πιάνουμε το φυτό με την λαβίδα όχι πολύ σφιχτά. Τοποθετούμε την τσιμπίδα κάθετα και πιέζουμε με προσοχή την μύτη της τσιμπίδας στον βυθό έως ότου καλυφθεί ένα μεγάλο μέρος του φυτού στον βυθό και με αργές κινήσεις αφήνουμε την λαβίδα και την τραβάμε αργά από τον βυθό με προσοχή μην ξεθάψουμε το φυτό.
Κατά το φύτεμα τα φυτά πρέπει να φυτεύονται αρκετά βαθιά μέσα στον βυθό μέχρι να ριζώσουν διότι υπάρχει περιπτώσει τις πρώτες μέρες να ξεθαφτούν είτε από το pearling, την ροή του φίλτρου, είτε από κάποιο ψαρί κατά το πέρασμα του καθώς και από γαρίδες.

Κλάδεμα των “γρασιδιών”

Όλα τα φυτά θέλουν κλάδεμα όχι μόνο για να δώσουμε σχήμα αλλά για να δυναμώσουν και να αφαιρέσουμε κάποια χαλασμένα φύλλα. Κάποια γρασίδια όμως κλαδεύονται με συγκεκριμένο τρόπο και όχι σε όλα τα μέρη του φυτού όπως τα stem plants. Τα γρασίδια αναπτύσσονται μέσω δρομέων οπότε αυτό είναι και το σημείο όπου μας δίνουν την δυνατότητα να κλαδευτούν. Δεν κόβουμε τα φυλλώματα διότι καταστρέφουμε το φυτό. Κλαδεύουμε ή αραιώνουμε τα φυτά ανά τακτά χρονικά διαστήματα ή όταν το θεωρούμε εμείς απαραίτητο διότι πρέπει να αφήνουμε το φως να περνάει και στα χαμηλά σημεία του φυτού. Από την άλλη μεριά φυτά τύπου HC“cuba” δλδ stem plants μπορούν να κλαδευτούν στους κορμούς τους, εως και λίγα εκατοστά για να αραιώσουν.

Φωτισμός

Μια βασική προϋπόθεση για να ξεκινήσει κανείς την διατήρηση αυτού του είδους φυτών είναι ένας καλός και δυνατός φωτισμός (πάντα σε συνδυασμό με άλλες παραμέτρους ώστε να έχουν την σωστή ανάπτυξη και για τυχόν αποφυγή προβλημάτων (άλγες κλπ). Τα ενυδρεία όπου μπορούμε άνετα να δημιουργήσουμε τα “χαλιά” μας είναι σίγουρα μέτριων προς υψηλών απαιτήσεων όχι μόνο σε θέμα φωτισμού αλλά και γενικά όσον αφορά το θέμα “απαιτήσεις” .Tι εννοούμε με αυτό, είναι τα επονομαζόμενα ενυδρεία (Low-light─High-tech) (High-light─High-tech) (Βλ.Φωτισμος ). Τα συγκεκριμένα φυτά στα οποία αναφέρεται το άρθρο μας λόγο της δυσκολίας τους όχι τόσο στην γενική τους ανάπτυξη αλλά στις απαιτήσεις τους για φωτισμό, μπορούμε να τα κατηγοριοποιήσουμε ανάλογα με την δυσκολία τους. Για τα συγκεκριμένα φυτά θα λέγαμε ότι είναι απαραίτητο ως ελάχιστος ιδανικός φωτισμός από 0.8-1.00 w/l. (Υπάρχουν και κάποια πιο χαμηλών απαιτήσεων ‘όσον αφορά τον φωτισμό (0.5 w/l) τα οποία αναφέρονται στον παρακάτω πίνακα) .Σε ένα ενυδρείο όπου θέλουμε να δημιουργήσουμε “τάπητα” δεν αρκεί απλά να προσθέσουμε λάμπες (δλδ watt) μετράει το είδος των λαμπτήρων, ο τύπος του φωτιστικού καθώς και οι ώρες λειτουργίας. Ιδανικά είναι τα φωτιστικά με λαμπτήρες π.χ. Τ5,ΜΗ. Η διάρκεια του φωτισμού εξαρτάτε από τις γενικές συνθήκες και τα είδη φυτών που έχουμε στα ενυδρεία μας ενδεικτικά οι ώρες λειτουργίας κυμαίνονται μεταξύ 8-12 ωρών. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των γρασιδιών είναι το ύψος του ενυδρείου. δεν είναι όλα τα ενυδρεία κατάλληλα για γρασίδια. Επηρεάζει πάρα πολύ την ανάπτυξη των φυτών αφού δεν αφήνει το φώς να φτάσει στα χαμηλά σημεία, οπότε αναγκαζόμαστε η να μεταβούμε σε πιο δυνατό φωτισμό ή σε πιο ψηλά φυτά.

Λίπανση

Όπως για όλα τα υδρόβια φυτά έτσι και σε αυτού του τύπου, “dwarf” χρειαζόμαστε μία καλή και προγραμματισμένη λίπανση. Μία καλή λίπανση συμβάλει στην σωστή ανάπτυξη των φυτών και στην υγεία τους. Στο εμπόριο υπάρχουν πάρα πολλές εταιρίες με μία πλήρη σειρά λιπασμάτων με βασικά λιπάσματα ή ξεχωριστά, αποκλείστηκα με κάποια θρεπτικά συστατικά . Γενικά καλό είναι σε μία πλήρη λίπανση να χρησιμοποιούνται προϊόντα τις ίδιας εταιρίας. Για πιο εξειδικευμένη λίπανση έχουν ανακαλυφθεί νέες μέθοδοι από αξιόλογους χομπίστες οι οποίες με μία προγραμματισμένη λίπανση μπορούμε να επιτύχουμε την ανάπτυξη των φυτών μας ίσως και καλύτερα από τα συνηθισμένα υγρά λιπάσματα του εμπορίου. Οι μέθοδοι αυτοί είτε σε σκόνες είτε σε υγρή μορφή είναι ;αξιόπιστες και δοκιμασμένες. Kάποιες μέθοδοι είναι αυτές PMDD, Ε.Ι.. (Ποιον τρόπο λίπανσης θα χρησιμοποιήσει κανείς είναι δύσκολο να ειπωθεί. Απλά προτείνουμε αυτά που έχουν δοκιμάστει). Το θέμα της λίπανσης και των δοσολογιών είναι στην κρίση και στην εμπειρία του κάθε χομπίστα όπου σιγά σιγα με την ενασχόληση αποκτά όλο και περισσότερη εμπειρία. Οι εταιρίες δίνουν τις ανάλογες οδηγίες δοσολογιών για τα προϊόντα τους αλλά κάποιες φορές βλέπουμε ότι κάτι δεν είναι αρκετό. Οπότε δεν πρέπει να στηριζόμαστε απλά στις οδηγίες. Τα φυτά μας μπορεί να χρειάζονται κάποια θρεπτικά συστατικά είτε περισσότερο η λιγότερο. Τα φυτά από μόνα τους μας δείχνουν τι χρειάζονται και γι αυτό πρέπει να τα παρακολουθούμε συχνά και προσεκτικά.

Co2

Όπως έχουμε καταλάβει από τις συχνές αναφορές στο άρθρο για το διοξείδιο του άνθρακα Co2 είναι ένα απαραίτητο στοιχείο για την δημιουργία και ανάπτυξη των γρασιδιών. Πιο συγκεκριμένα το Co2, βοηθάει πάρα πολύ στην φωτοσύνθεση, στην ταχύτητα ανάπτυξης, στην μείωση του Ph κλπ. οπότε σε περίπτωση που θέλει κανείς να ασχοληθεί με γρασίδια και να έχει σωστό αποτέλεσμα δεν μπορεί να το αποφύγει. Η χρήση του Co2 στα γρασίδια δεν διαφέρει σε καμία περίπτωση από τα άλλα φυτά. Σκοπός είναι να γίνετε η διάχυση σωστά. Όσο καλύτερα γίνετε η διάχυση τόσο καλύτερα αποτελέσματα θα έχουν τα φυτά καθώς θα απορροφάτε καλύτερα. Ένα άλλο σημαντικό σημείο όσων αφορά το Co2 είναι η σταθερή δόση όποτε καλό είναι να χρησιμοποιείτε ένα πλήρες σύστημα (μπουκάλα) για την αποφυγή άλγεων καθώς και σωστής ανάπτυξης χωρίς διακυμάνσεις.





To be continued….

Το άρθρο θα συνεχιστεί μιλώντας για τα συγκεκριμένα φυτά που προαναφερθήκαμε ενημερώνοντας τους φίλους και συνχομπιστες για τις συνθήκες διαβίωσης εντός ενυδρείου και άλλες πληροφορίες καθώς επίσης και τις πηγές που βοήθησαν στην δημιουργία του άρθρου ….

Αναμένεται στις οθόνες σας…

Ευχαριστώ Αντώνης