Αναλογίες: Φυτά - Υπόστρωμα - CO2 - Λίπανση

[xontros]

Καλημέρα.. Δεν είμαι βέβαια "ειδικός" όπως λες, αλλά μπορώ με βεβαιότητα να σου πω ότι κανόνας δεν υπάρχει κανένας..

Η πιο σωστή και εφαρμοζόμενη λογική είναι αυτή εδώ:
http://www.aquatek.gr/vb/showthread.php?t=5033
με την οποία βλέπεις τι λείπει από τα φυτά σου και τους τα παρέχεις..

Κάποιοι εντελώς γενικοί κανόνες που θα μπορούσε κανείς να γράψει είναι οι εξής (έχω όρεξη για μπλα μπλα πάλι! ):
α. Φως:
- Για εύκολα φυτά, θέλεις περίπου 0.5Watt/lt, ενώ για πιο απαιτητικά σε φωτισμό μπορεί να ξεπεράσεις και το 1.0Watt/lt..
- Συνήθως τα "σκούρα πράσινα", θέλουν λιγότερο φως, ενώ τα κόκκινα πολύ περισσότερο..
- Την έλλειψη φωτός μπορείς να την αναγνωρίσεις από τα μεγάλα μεσογονάτια των stem plants, ή το αχνό χρώμα και την πτώση των πιο χαμηλών φύλλων..

β. CO2:
- Εν γένει, όσο πιο ταχεία είναι η ανάπτυξη των φυτών, ή ακόμα καλύτερα, όσο περισσότερη φυτομάζα παράγεται με το χρόνο, τόσο περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα απαιτείται.. Έτσι, ένα πυκνοφυτεμένο ενυδρείο με φυτά αργής ανάπτυξης μπορεί κάλλιστα να στηθεί, χωρίς παροχή διοξειδίου.. Το ίδιο και ένα ενυδρείο με λίγα όμως ταχύτερης ανάπτυξης φυτά.. Βέβαια, τόσο τα "αργά" όσο και τα "γρήγορα" φυτά, αναπτύσσονται σαφώς καλύτερα αν υπάρχει CO2..
- Αν έχουμε παροχή διοξειδίου, οδηγός για την επάρκεια ή όχι αυτού είναι το γνωστό πινακάκι pH-KH-CO2:
http://www.aquatek.gr/vb/showthread.php?t=8483
όπου θα πρέπει να σημειωθεί ότι μπορούμε να ξεπεράσουμε το όριο των 30ppm, και να φτάσουμε και τα 50ppm χωρίς συνήθως να έχουνε πρόβλημα τα ψαράκια μας, αλλά αυτό θέλει ιδιαίτερη προσοχή, γιατί όταν κινούμαστε στα όρια, όλο και κάτι μπορεί να ξεφύγει, και να οδηγήσει σε δυσάρεστα αποτελέσματα..
π.χ. αν έχουμε KH=4 και τον pH controller στα 6.4 (CO2=48ppm), με άνοδο της ΚΗ κατά 1 βαθμό, π.χ. λόγω εξάτμισης, ή μή καθαρών DIY λιπασμάτων, ή παρουσίας κάποιου ασβεστολιθικού υλικού, τότε ο controller θα αφήσει περισσότερο διοξείδιο για να κρατήσει χαμηλά το pH, και θα φτάσουμε σε CO2=60ppm!

γ. Υπόστρωμα:
- Θα μπορούσε να πει κανείς ότι είναι απαραίτητο μόνο στην περίπτωση όπου έχουμε πολλά φυτά που τρέφονται από τις ρίζες.. Ακόμη όμως και τέτοια φυτά μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς υπόστρωμα, με ταμπλέτες στις ρίζες!
- Απελευθερώνει όμως σημαντικές ποσότητες θρεπτικών συστατικών και στη στήλη νερού, οι οποίες απορροφώνται και από φυτά που τρέφονται περισσότερο από τα φύλλα, οπότε και σε αυτήν την περίπτωση είναι χρήσιμο..
- Θα πρέπει να λαμβάνεται υπ'όψιν ότι αν το ενυδρείο δεν έχει αρκετά φυτά για να απορροφήσουν τα θρεπτικά συστατικά που απελευθερώνονται, κινδυνεύουμε να γεμίσουμε με άλγες..
- Θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπ'όψιν ότι τα περισσότερα υποστρώματα είναι πολύ πλούσια σε σίδηρο.. Επομένως, αν χρησιμοποιούνται λιπάσματα της Seachem, καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση Flourish Iron, κυρίως σε φρεσκοστημένα ενυδρεία, παρά μόνο εφόσον το "ζητήσουν" τα φυτά (χλώρωση των φύλλων) καθώς η περίσσεια σιδήρου μπορεί να οδηγήσει σε άλγες.. Στην περίπτωση γενικών λιπασμάτων (π.χ. Sera Florena, JBL Ferropol, Tetra PlantaMin κ.τ.λ.), καλύτερα να αποφεύγονται, ή να χρησιμοποιούνται σε μικρές δοσολογίες, τους πρώτους μήνες λειτουργίας του ενυδρείου..
- Σε περιπτώσεις φυτών που τρέφονται από τις ρίζες, χρήσιμη είναι η προσθήκη ταμπλετών στο υπόστρωμα ανά κάποιους μήνες (σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του εκάστοτε σκευάσματος, και με τις ενδείξεις των φυτών)..

δ. Υγρά λιπάσματα
- Εν γένει, το νερό περιέχει αρκετά θρεπτικά συστατικά για να συντηρήσει ένα ενυδρείο με λίγα αργής ανάπτυξης φυτά (με τακτικές πάντα αλλαγές νερού).. Σε πρώτη φάση δηλαδή, το λίπασμα δεν είναι απαραίτητο.. Χρειάζεται μόνον εφόσον τα φυτά είναι αρκετά, ή ταχείας ανάπτυξης, ώστε να καταναλώνουν τα συστατικά που υπάρχουν στο νερό και να φανερώνουν σημάδια έλλειψης..
- Σε πρώτη φάση, ό,τι λένε οι οδηγίες χρήσης.. Αν είναι λίγα τα φυτά, χρειάζεται λιγότερο.. Αν είναι πολλά (και δείξουν σημάδια έλλειψης θρεπτικών στοιχείων) χρειάζεται περισσότερο.. Σε καμία περίπτωση δε ρίχνουμε περισσότερο για να "σπρώξουμε" την ανάπτυξη, καθώς αυτό αποτελεί συνταγή για άλγες..
- Σε δεύτερη φάση, ό,τι ζητάνε τα φυτά, με βάση τον παραπάνω οδηγό.. Για πυκνοφυτεμένα ενυδρεία, ή ενυδρεία με παροχή CO2, όπου η ανάπτυξη είναι ταχεία, η σειρά λιπασμάτων της seachem είναι πολύ χρήσιμη, γιατί παρέχει τα λιπάσματα ξεχωριστά, οπότε μπορείς να αυξομειώσεις το ένα συστατικό σε σχέση με κάποιο άλλο.. π.χ. τρύπες στα φύλλα σημαίνει ότι θα πρέπει να αυξήσουμε το κάλιο.. Ή μπορούμε να ρίχνουμε τα πάντα εκτός από σίδηρο, με τον οποίο είναι πλούσιο (στην αρχή κυρίως) το υπόστρωμα..
- Όλα τα γενικά λιπάσματα δεν περιέχουν Ν και Ρ.. Καθώς αυτά εισάγονται στο ενυδρείο λόγω των ψαριών (υπολείμματα τροφών και περιττώματα).. Σε πυκνοφυτεμένα όμως ενυδρεία, με φυτά ταχείας ανάπτυξης, και αυτά καταναλώνονται από τα φυτά, ιδίως αν υπάρχει παροχή CO2 (οπότε η ανάπτυξη είναι ακόμη πιο έντονη).. Οι πρώτοι που θα την πληρώσουν είναι συνήθως τα αργής ανάπτυξης φυτά που δε θα προλαβαίνουν επί της ουσίας να "φάνε".. Τότε, θα πρέπει να προστίθενται ΝΟ3 και PO4, με στόχο ΝΟ3=περίπου 10ppm, και PO4=1/15 των ΝΟ3.. PO4<1/20 των ΝΟ3 οδηγεί συνήθως σε πράσινη άλγη, ενώ PO4>1/10 των ΝΟ3 οδηγεί σε μαύρη άλγη (πιθανώς να τα θυμάμαι και ανάποδα )..
- Το πιο όμορφο σε αυτή τη διαδικασία, είναι ότι η έλλειψη κάποιου στοιχείου συνήθως εμφανίζεται πρώτα σε κάποιο συγκεκριμένο φυτό, και έτσι με τον καιρό μαθαίνεις να ξεχωρίζεις κάποια φυτά ως δείκτες για τη λίπανση στο ενυδρείο..

Εν γένει, όλα τα παραπάνω μπορούν να λειτουργήσουν ως γενικός μπούσουλας, κάθε ενυδρείο είναι ξεχωριστό και απαιτεί διαφορετικούς χειρισμούς.. Σε ενυδρεία με λίγα εύκολα αργής ανάπτυξης φυτά, ίσως και να μή χρειάζεται να βάλουμε απολύτως τίποτα.. Από την άλλη, με πολλά γρήγορα φυτά και παροχή CO2, χρειάζεται τακτική λίπανση.. Όλα θέλουν μια ισορροπία.. π.χ. πολύ φως, σημαίνει έντονη φωτοσύνθεση, άρα και μεγάλη ανάπτυξη, αλλά χωρίς CO2, αυτό είναι αδύνατο, οπότε οδηγούμαστε σε άλγες..

Αυτή όμως είναι και η ομορφιά του φυτεμένου.. Ότι δηλαδή έχεις ένα "κλειστό οικοσύστημα", και γίνεσαι ένας μικρός "θεούλης", προσπαθώντας να κάνεις τέτοιες εξωτερικές παρεμβάσεις, ώστε να παρέχεις ό,τι παρέχει και η φύση, και μάλιστα στις ίδιες ισορροπίες.. Και ακόμη πιο όμορφο, ότι το ίδιο το οικοσύστημα σου δείχνει κατά πόσο το πετυχαίνεις ή όχι, είτε με την εμφάνιση διαφορετικών κατά περίπτωση ειδών άλγης, είτε με την εμφάνιση ενδείξεων έλλειψης συστατικών στα φυτά..

Αυτά από εμένα (είχα τελικά υπερβολικά πολλή όρεξη για γράψιμο! ), ως νέος/αρχάριος/άπειρος, προφανώς οποιαδήποτε διόρθωση/προσθήκη στα παραπάνω είναι παραπάνω από ευπρόσδεκτη!

Υ.Γ. Υπάρχει ένα πολύ ωραίο βιβλίο για όλα αυτά, που δυστυχώς το προχωράω με πολύ χαμηλούς ρυθμούς, λόγω ελάχιστου ελεύθερου χρόνου, το "Εcology of a planted aquarium" της Diana Walstad, που από το λίγο που έχω διαβάσει είναι πραγματικά ενδιαφέρον, και αξίζει πραγματικά για όλους όσους προβληματίζονται και βρίσκουν ενδιαφέρον το πώς "λειτουργεί η φύση" στο κλειστό οικοσύστημα του φυτεμένου ενυδρείου!