Bacterial Bloom - Θολό νερό. Τι είναι? Τι το προκαλεί? Είναι επικίνδυνο?

[Γιώργος Κ]

Κάποια στιγμή το πιο πιθανό είναι να αντιμετωπίζουμε το πρόβλημα αυτό. Θολό νερό που δε μπορούμε να δούμε από μέσα του! Σαν να έχουμε ρίξει γάλα μέσα στο ενυδρείο. Όσες αλλαγές νερού και να κάνουμε ... δεν φεύγει!

Θεωρώ ότι είναι πιο χρήσιμο να εχει τη μορφή ερωτήσεων και απαντήσεων από το να είναι ένα κατεβατό που θα κουράσει τους πιο πολλούς!

Ας τα πάρουμε από την αρχή ...
Bacterial σημαίνει βακτηριακή
bloom σημαίνει άνθιση, ακμή!

Μας προϊδεάζει η μετάφραση και μόνο για πρόβλημα μεγάλης αύξησης βακτηρίων! Τι είδος βακτηρίων όμως?

Υπάρχουν 2 είδη βακτηρίων:

Τα αυτότροφα: Στο ενυδρείο μας είναι τα αγαπημένα μας βακτήρια που διασπούν την αμμωνία και ζουν στο φίλτρο μας. Ονομάζονται έτσι γιατί είναι ικανά να συνθέτουν τη τροφή τους από ανόργανες ουσίες.

Τα ετερότροφα: Πρόκειται για βακτήρια που δεν μπορούν να συνθέσουν τη τροφή τους και χρειάζονται οργανικές ουσίες για να τραφούν. Στην ουσία αυτά τα βακτήρια είναι υπεύθυνα για τη διάσπαση οργανικής ύλης στο ενυδρείο μας (διασπούν τα περιττώματα των ψαριών μας, τη τροφή που δεν έχει φαγωθεί, τα νεκρά ψάρια η φυτά σε αμμωνία και άλλα υποπροϊόντα)

Ποιο είδος βακτηρίων είναι υπεύθυνα για το bacterial bloom?
Τα ετερότροφα βακτήρια είναι υπεύθυνα.

Που βρίσκονται αυτά τα βακτήρια?
Παντού μέσα στο ενυδρείο μας. Πολλές φορές δημιουργούν ένα γλοιώδη κατάλοιπο στο εσωτερικό τζάμι του ενυδρείου και στα όργανα που έχουμε βυθισμένα γνωστό και ως βιο-φιλμ. Είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από τα αυτότροφα και για αυτό είναι πιο δύσκολο για αυτά να "αγκιστρωθούν" με την ίδια ευκολία που το κάνουν τα αυτότροφα. Μπορούν επίσης να βρίσκονται και σε αναερόβιες περιοχές στο βυθό μας αφού μπορούν να αλλάξουν από αερόβια σε αναερόβια ανάλογα με το περιβάλλον που βρίσκονται.

Τι αλλάζει όταν από αναερόβια γίνονται αερόβια?
Αν βρίσκονται σε περιβάλλον χωρίς οξυγόνο διασπούν την οργανική ύλη σε ανόργανη. Όταν όμως για κάποιο λόγο βρεθούν σε περιβάλλον με οξυγόνο αλλάζοντας τη φάση τους από αναερόβια σε αερόβια ταυτόχρονα αλλάζουν και τη "διατροφή" τους. Σε αερόβια φάση τα βακτήρια αυτά "τρώνε" καλύτερα διασπούν αμμωνία, αλλά δεν είναι τόσο αποτελεσματικά στην κατανάλωση της όσο τα βακτήρια που έχουμε στο φίλτρο μας. Έχει υπολογιστεί ότι τα βακτήρια στο φίλτρο μας είναι 1.000.000 φορές πιο αποτελεσματικά από τα ετερότροφα που είναι και λογικό αν αναλογιστούμε ότι τα ετερότροφα βακτήρια είναι "κατασκευασμένα" για άλλους σκοπούς και όχι για νιτροποίηση.

Τι συμβαίνει ακριβώς και βλέπουμε αυτό το φαινόμενο?
Σε ένα ενυδρείο αν αυξηθούν ξαφνικά τα οργανικά (που είναι η τροφή τους) έχει συνέπεια τον πολλαπλασιασμό των ετερότροφων βακτηρίων με πολύ γρήγορους ρυθμούς. Μπορούν και διπλασιάζουν το πληθυσμό τους σε μόνο 15-20 λεπτά (!!) ενώ στα αυτότροφα μπορεί να πάρει ως 24 ώρες! Μέσα σε αυτή τη φρενίτιδα πολλαπλασιασμού τους πολλά περνάνε ελεύθερα στη στήλη του νερού και φυσικά και αυτά συνεχίζουν να πολλαπλασιάζονται πολύ γρήγορα. Με αυτό τον τρόπο γίνεται ορατό σε μας. Μπορούμε να καταλάβουμε λοιπόν ότι όσες αλλαγές νερού και να κάνουμε θα παραμένουν αρκετά που θα συνεχίσουν να πολλαπλασιάζονται με τους ίδιους ρυθμούς και μετά από λίγο θα έχουμε το νερό μας θολό όπως και πριν την αλλαγή νερού. Καθώς η αποσύνθεση των οργανικών συνεχίζεται η αμμωνία αυξάνει όλο και πιο πολύ ... με αποτέλεσμα τα βακτήρια του φίλτρου μας να μην είναι ικανά να τη διασπάσουν όλη και να έχουμε μετρήσιμη αμμωνία έως ότου πολλαπλασιαστούν (είπαμε παραπάνω μπορεί να κάνουν έως 24 ώρες) ώστε να την "καταναλώσουν" όλη. Λανθασμένα πιστεύεται από πολλούς ότι το bacterial bloom προκαλείται από αύξηση της αμμωνίας στην πραγματικότητα το bacterial bloom προκαλεί παροδική αύξηση της (φυσικά σε στρωμένο ενυδρείο)!!

Είναι παθογόνα αυτά τα βακτήρια για τα ψάρια μας?
Όχι. Δεν προσβάλλουν τα ψάρια μας όπως τόσα άλλα που δημιουργούν μολύνσεις.

Αφού δεν είναι παθογόνα γιατί να ανησυχούμε?
Στο ενυδρείο μας υπάρχει πολύ οξυγόνο με αποτέλεσμα τα πιο πολλά βακτήρια που θα εμφανιστούν να είναι αερόβια. Καταναλώνουν ένα σημαντικό ποσοστό οξυγόνου. Όταν τα ετερότροφα "αλλάξουν" σε αερόβια μορφή ξαφνικά καταναλώνουν ακόμα πιο πολύ οξυγόνο με αποτέλεσμα τα ψάρια μας (σχεδόν σίγουρο) να αντιμετωπίσουν έλλειψη οξυγόνου με ότι αυτό συνεπάγεται. Για αυτό τον λόγο προτείνεται αεραντλία και πολύ καλή ανατάραξη της επιφάνειας του νερού ώστε το οξυγόνο να ανανεώνεται από την ανταλλαγή αερίων μεταξύ νερού και αέρα.

Ώπα ... εγώ κάνω στρώσιμο με αμμωνία και δεν έχω ψάρια! Δεν έχω οργανικά γιατί όμως αντιμετωπίζω bacterial bloom?
Πιο συχνά το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται σε νεοστημένα ενυδρεία χωρίς να αποκλείεται η εμφάνιση του και σε "ώριμα" ενυδρεία. Η αιτία του συνήθως είναι αύξηση των οργανικών στον βυθό μας αλλά σε ενυδρεία χωρίς ύπαρξη οργανικών (συνήθως όταν στρώνουμε το φίλτρο χωρίς ψάρια) τα ετερότροφα βακτήρια εμφανίζονται πολύ πιο γρήγορα από τα αυτότροφα (που μπορούν να κάνουν ένα μήνα). Σε αυτά τα ενυδρεία με την διαδικασία της αποχλωρίωσης του νερού ενυδρείου δημιουργούνται οι προϋποθέσεις να μπορούν να επιζήσουν βακτήρια και φυσικά πιάνουν αμέσως δουλειά στη στήλη του νερού σε αερόβια φάση καταναλώνοντας αμμωνία που είναι διαθέσιμη! Στο νερό μας πολλές φορές υπάρχουν και οργανικά που εκμεταλλεύονται τα ετερότροφα στο έπακρο. Το πόσο σοβαρό θα είναι το bacterial bloom σε τέτοια περίπτωση θα εξαρτηθεί από το επίπεδο των οργανικών στο νερό βρύσης μας! Πολλοί χομπίστες που φοβούνται να βάλουν αμμωνία για στρώσιμο (κάτι που δε μπορώ να αντιληφθώ γιατί -τέλοσπαντων) ρίχνουν τροφή για να δημιουργηθεί αμμωνία από τη διάσπασή της παρέχοντας τα οργανικά που χρειάζονται οι ετερότροφοι αυτοί οργανισμοί.

Τι μπορούμε να κάνουμε για πρόληψη ώστε να μην αντιμετωπίσουμε bacterial bloom?
Όπως είναι κατανοητό από τα παραπάνω θα πρέπει να μειώσουμε στο ελάχιστο δυνατόν τα οργανικά μας. Όταν ταΐζουμε υπερβολικά με τις τροφές που μένουν και σαπίζουν, νεκρά ψάρια - γαρίδες η φύλλα φυτών σε αποσύνθεση, όταν η βρύση μας βγάζει νερό με αυξημένα οργανικά, πολλά περιττώματα ψαριών στο βυθό είναι μερικές από τις αιτίες που προκαλούν αύξηση των οργανικών που έχουμε στο ενυδρείο. Σε ενυδρεία με στρώσιμο χωρίς ψάρια μπορούμε να το αφήσουμε το φαινόμενο να κάνει τον κύκλο του μια που δεν κινδυνεύουν τα ψάρια μας η απλά μπορούμε να κάνουμε αλλαγές νερού από αντίστροφη όσμωση που δεν περιέχει οργανικά.

Σε ενυδρεία που τρέχουν πολύ καιρό το bacterial bloom δε σημαίνει αδυναμία η πρόβλημα στη βιολογία μας αλλά το πιο πιθανό (σχεδόν σίγουρο) είναι να έχουμε μεγάλη αύξηση των οργανικών.