Τι είναι το “Malawi Bloat” ή απλώς “Bloat” ? Αιτίες-Θεραπεία

[Κλεόβουλος]

Τι είναι το "€Malawi Bloat"€ ή απλώς "€Bloat"€ ? Αιτίες-Θεραπεία
από τον Κλεόβουλο Φλαμουρόπουλο

Μετά από αρκετά χρόνια ενασχόλησης κυρίως με τις κιχλίδες της Αφρικής και τις συζητήσεις με πολλούς χομπίστες, διαπίστωσα ότι το "€bloat"€ είναι κάτι που τρομάζει αλλά και ότι σ’ αυτό οφείλονται μεγάλες απώλειες ψαριών.
Αν και έχουν γραφτεί κατά καιρούς πολλά, θα προσπαθήσω εδώ να τα συστηματοποιήσω για να βρίσκει κάποιος πιο εύκολα μια απάντηση.
Χωρίς να είμαι ιχθυολόγος, μόνο από την δική μου εμπειρία κι απ’ όσα διάβασα, τα παρακάτω είναι η άποψη που προσωπικά σχημάτισα για το θέμα.

To "Malawi Bloat" δεν αφορά μόνο τις κιχλίδες της λίμνης Malawi όπως μερικοί θα νομίσουν, αλλά όλες τις κιχλίδες των Αφρικής, ιδιαίτερα όμως επιρρεπή είναι τα mbuna της Malawi και τα Tropheus της Tanganyika (ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είμαστε με τα άγρια πιασμένα ψάρια ).
Στα υπόλοιπα ψάρια θεωρώ ότι παρόμοια (αν όχι η ίδια ασθένεια )είναι το λεγόμενο dropsy.

To Βloat δεν είναι ασθένεια αλλά περισσότερο σύμπτωμα μιας σειράς πιθανών ασθενειών.
Το Bloat (=φούσκωμα) θα το δούμε συνήθως στα τελευταία στάδια.

Μέχρι τώρα δεν είναι από όλους αποδεκτό τι είναι αυτό που το προκαλεί.
Οι περισσότεροι πάντως ερευνητές πιστεύουν ότι οφείλεται σε παράσιτα (flagellates http://en.wikipedia.org/wiki/Flagellate ) που βρίσκονται έτσι κι αλλιώς στο εντερικό σύστημα των ψαριών αλλά πολλαπλασιάζονται σε βαθμό που εξασθενεί τον οργανισμό των ψαριών και τον κάνει ευάλωτο είτε σε διάφορες παρασιτικές είτε σε βακτηριακές μολύνσεις, όταν αυτά βρεθούν σε κατάσταση στρες από διάφορους παράγοντες.

Οι παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν Bloat :
1. ο βασικότερος κατά τη γνώμη μου είναι το Stress (άγχος) που μπορεί να προκληθεί στο ψάρι.
Και υπάρχουν γι’ αυτό πολλοί τρόποι πχ :
- μεταφορά σε νέο περιβάλλον
- διατήρηση σε λάθος παραμέτρους νερού ή απότομη αλλαγή τους
- παραμέληση συχνών αλλαγών νερού
- λάθος πληθυσμός στο ενυδρείο (πχ πολλά ή λίγα ψάρια ή πολλά αρσενικά με αποτέλεσμα μεγάλη επιθετικότητα και ανταγωνισμό) ή ασύμβατα είδη
- κακή διαρρύθμιση διακόσμησης, έλλειψη κρυψώνων
2. υπερβολικό τάϊσμα ή ακατάλληλη διατροφή
(για το θέμα δείτε εδώ http://www.aquatek.gr/vb/showthread.php?t=59726 ) με αποτέλεσμα βλάβες στο συκώτι ή και στα νεφρά
3. δυσκοιλιότητα , φράξιμο της πεπτικής οδού
4. εσωτερική βακτηριακή μόλυνση
5. εσωτερική μόλυνση από παράσιτα
6. βλάβη της νυκτικής κύστης
7. έχει αναφερθεί και η υπερβολική ή λάθος χρήση αλατιού (ενυδρειακού ή κοινού) που πρέπει να χρησιμοποιούμε μόνο για θεραπευτικούς λόγους, για συγκεκριμένη περίοδο και αναλογία και όχι για άνοδο πχ του ph.

Τι πρέπει να μας κάνει να ανησυχήσουμε:

Είναι σημαντικό να κάνουμε έγκαιρη διάγνωση του προβλήματος γιατί σε προχωρημένη φάση είναι πολύ δύσκολο να αντιστραφεί η κατάσταση.
Γι’ αυτό πρέπει να παρατηρούμε συχνά τα ψάρια μας και τη συμπεριφορά τους και να δούμε έγκαιρα τα σημάδια κάποιου προβλήματος.
Πρέπει να ανησυχήσουμε όταν το ψάρι:
- δεν τρώει (εκτός κι αν είναι θηλυκό β€œμπουκωμένο”)
- δυσκολεύεται να φάει, δεν καταπίνει, φτύνει την τροφή
- έχει κόπρανα σαν λεπτή λευκή κλωστή που κρέμονται από τον πρωκτό
- ζει απομονωμένο, κρυμμένο
- είναι ληθαργικό, κάθεται μόνιμα στο βυθό ή κοντά στην επιφάνεια
- έχει ασταθή κολύμβηση, μαζεμένα πτερύγια
- έχει έντονη και ακανόνιστη αναπνοή
- χάνει τα χρώματα του, σκουραίνει
- έχει εμφανές πρήξιμο στη κοιλιά (μη μπερδεύετε κάποια εξογκώματα στη κοιλιά, σε μορφή μπαλίτσας, που πιθανά είναι όγκος )

Πως θεραπεύεται :

Προσοχή :
Κατά τη γνώμη μου το βασικότερο είναι η πρόληψη που σημαίνει φροντίδα για να έχουν τα ψάρια μας τον κατάλληλο χώρο-ενυδρείο, σωστές παραμέτρους, τακτικές ρουτίνες καθαρισμού-συντήρησης, κατάλληλη και ποιοτική διατροφή με μέτρο, συμβατούς συγκάτοικους.
Μετά χρειάζεται σωστή διάγνωση του πιθανού προβλήματος. Όχι σπασμωδικές κινήσεις πανικού, επιμελής παρατήρηση και όσο το δυνατό πιο ακριβής διαπίστωση των αιτιών του προβλήματος γιατί αυτές πρέπει να αντιμετωπίσουμε άμεσα.

Η θεραπεία είναι σχετικά εύκολη όταν η ασθένεια διαγνωστεί σωστά στα πρώτα της στάδια.
Δεν είμαι οπαδός της άμεσης καταφυγής σε δραστικά αντιβιοτικά φάρμακα και πιστεύω ότι πρέπει πρώτα να εξαντλούμε τις ήπιες μεθόδους θεραπείας, εκτός κι αν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια προχωρημένη ή έκτακτη περίπτωση.

Αν το περιστατικό αφορά ένα ψάρι μπορούμε να το απομονώσουμε σε καραντίνα και να κάνουμε εκεί τη θεραπεία αλλά επειδή κατά τη γνώμη μου πάντα υπάρχει ο κίνδυνος γρήγορης εξάπλωσης και δεν εκδηλώνεται ταυτόχρονα σε όλα τα ψάρια, θα πρότεινα η αγωγή να αφορά όλο το ενυδρείο.

1. Αν το ψάρι τρώει ακόμη, τότε μπορούμε να το ταΐσουμε αρακά αχνισμένο και ξεφλουδισμένο, σε μικρή πάντα ποσότητα (φροντίζοντας να απομακρύνουμε ότι περισσεύει) σε συνδυασμό με μια θεραπεία με Epsom Salts (επταϋδρικό Θειικό Μαγνήσιο MgSO4*7H2O που προέρχεται από τον φυσικό Κιζερίτη και είναι πλήρως διαλυτό στο νερό. Το βρίσκουμε σε μαγαζιά με χημικά ή φαρμακεία). Epsom ρίχνουμε διαλυμένο σε νερό, μέρα παρά μέρα 1 κουτ. γλυκού ανά 25 λίτρα για 4-5 μέρες και μετά από μια αλλαγή νερού (βλέπε σημ. στο τέλος του άρθρου). Παρακολούθηση αν πρέπει να αλλάξουμε θεραπεία.
Εναλλακτικά στα παραπάνω (ή ακόμη και σαν πρόληψη όταν υπάρχουν υπόνοιες για μόλυνση από εσωτερικά παράσιτα, Hexamita κλπ) έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματική η χορήγηση epsom salts με την τροφή. Φτιάχνουμε ένα διάλυμα 3% epsom salts διαλύοντας καλά 15 γραμ. σε μισό λίτρο νερό (καλύτερα απεσταγμένο) και με μια πιπέτα εμποτίζουμε την τροφή(καλύτερα φυτική σε πέλετ). Ταΐζουμε 2 φορές τη μέρα για τουλάχιστον 5 μέρες. Σε μεγάλα ψάρια (πχ φροντόζες) και με μεγάλη προσοχή για να μην τραυματίσουμε τον οισοφάγο, είναι δυνατή η χορήγηση με σύριγγα (χωρίς τη βελόνα) απευθείας στο στόμα, μικρής ποσότητας (5ml περ.) από το ίδιο διάλυμα, 1 φορά τη μέρα για 5 μέρες.
2. Αν το ψάρι τρώει ακόμη, ταΐζουμε τροφή (καλύτερα φυτική) βουτηγμένη σε διάλυμα μετρονιδαζόλης (την βρίσκουμε είτε σε σκεύασμα ενυδρειακό ή σαν Flagyl σε φαρμακείο σε μορφή κάψουλας-εγώ παίρνω των 500mg ). Διαλύουμε 1/3 περ. της κάψουλας Flagyl σ’ ένα φλυτζανάκι και ρίχνουμε εκεί την τροφή να μουλιάσει. Ανεβάζουμε σταδιακά τη θερμοκρασία γύρω στους 27-28 βαθμούς και αυξάνουμε την οξυγόνωση.
Παράλληλη παροχή Epsom όπως παραπάνω.
Το τάισμα με τροφή εμποτισμένη σε διάλυμα μετρονιδαζόλης (συνιστώμενη αναλογία : 10mg μετρονιδαζόλη ανά gm τροφής ) μπορεί να γίνεται 5 με 10 μέρες εφόσον τα σημάδια της ασθένειας δεν υποχωρούν.
Παρακολουθούμε τα ψάρια κι αν χρειαστεί αλλάζουμε αγωγή.
3. Αν η κατάσταση είναι προχωρημένη και το ψάρι δεν τρώει, ανεβάζουμε σταδιακά τη θερμοκρασία στους 27-28, αυξάνουμε την οξυγόνωση και προχωράμε σε θεραπεία με μετρονιδαζόλη ως εξής:
1η μέρα- 1 κάψουλα Flagyl των 500mg ανά 100 λίτρα
2η μέρα-50% αλλαγή νερού, ίδια δόση φάρμακο, προσθήκη epsom salt
(1 κουταλάκι γλυκού περ. ανά 25 λίτρα)
3η-ίδια δόση φάρμακο
4η-50% αλλαγή, ίδια δόση φάρμακο, epsom ανάλογα τα λίτρα της αλλαγής
5η-ίδια δόση φάρμακο
6η-50% αλλαγή, epsom ανάλογα τα λίτρα της αλλαγής
-Την βδομάδα της θεραπείας δεν ταΐζουμε.
-αν το ενυδρείο το βλέπει ηλιακό φως, το φάρμακο το βάζουμε αργά το απόγευμα (η δράση της μετρονιδαζόλης
ίσως εξουδετερώνεται στο ηλιακό φως) και τα φώτα του ενυδρείου καλού-κακού τα έχουμε σβηστά.
-Η μετρονιδαζόλη δεν επηρεάζει την βιολογία του φίλτρου μας
4. Κάποιοι προτείνουν και συνδυασμό της χρήσης μετρονιδαζόλης με κάποιο
αντιβακτηριακό αντιβιοτικό που περιέχει Nifurpirinol (πχ. Furanol της JBL, Aqua Furan της Aquarium Munster, Bactopur της Sera).
5. Υπάρχει και το Clout , ένα σκεύασμα για ενυδρειακή χρήση που περιέχει Trichlorhon και κυκλοφορεί στην Αμερική αλλά δεν το έχω δει στη χώρα μας. Θεωρείται πιο αποτελεσματικό από τη μετρονιδαζόλη στην αντιμετώπιση του bloat. Θα χρωματίσει μπλέ το νερό, τις σιλικόνες και τους σωλήνες, οπότε η θεραπεία πρέπει να γίνει σε ενυδρείο-καραντίνα.


Παρατηρήσεις :
- επειδή το bloat είναι πολυπαραγοντικό αν μια θεραπεία που ακολουθήσαμε αποτύχει δεν σημαίνει ότι το φάρμακο δεν είναι αποτελεσματικό αλλά μάλλον δεν ήταν για την δική μας περίπτωση.
Πχ. το Clout καταπολεμά μολύνσεις από παράσιτα και πρωτόζωα, η Μετρονιδαζόλη μολύνσεις από αναερόβια βακτήρια και τα σκευάσματα με Nifurpirinol μολύνσεις από αερόβια βακτήρια.
Δυστυχώς όλες οι περιπτώσεις μπορεί να εμφανίζουν τα ίδια συμπτώματα.
- ξαναδιαβάστε πιο πάνω τη σημασία της πρόληψης, μην παραμελείτε τις ρουτίνες συντήρησης/αλλαγών νερού. Τα ψάρια μας είναι από τα πιο ανθεκτικά και θα μας συντροφεύσουν για πάρα πολλά χρόνια αν τα φροντίζουμε σωστά.

Σημείωση :
Η αγωγή με Epsom [που ρίχνουμε στο ενυδρείο (καραντίνα σ' αυτή τη περίπτωση) αφού το διαλύσουμε σε νερό, μέρα παρά μέρα 1 κουτ. γλυκού ανά 25 λίτρα για 4-5 μέρες και μετά από μια αλλαγή νερού] έχει καλά αποτελέσματα σε περιπτώσεις φραγής του γεννητικού πόρου (που ίσως μας φανεί ότι είναι bloat) σε ψάρι που είναι ετοιμόγεννο ή στη διάρκεια της γέννας κάτι πήγε άσχημα. Σε τέτοια περίπτωση βλέπουμε διόγκωση/πρήξιμο στο σημείο και ερεθισμό και αν δεν θεραπευτεί (ίσως χρειαστεί και η χορήγηση ενός ευρέως φάσματος αντιβιοτικού όπως η καναμυκίνη), το ψάρι θα πεθάνει.
Εύχομαι να μην σας χρειαστεί ποτέ να διαβάσετε αυτό το θέμα,
αλλά αν πρέπει, ελπίζω να σας βοηθήσει.
Καλή επιτυχία!