Ελληνικοί υγροβιότοποι: Ο ποταμός Αξιός

[neos]

Ο Αξιός είναι ένα από τα 4 ποτάμια που εκβάλλουν στο Θερμαϊκό κόλπο. Τα άλλα τρία είναι ο Γαλλικός, ο Λουδίας και ο Αλιάκομονας. Οι εκβολές των 4 αυτών ποταμών δημιουργούν ένα πανέμορφο και τεράστιας σημασίας υγροβιότοπο που ξεκινά από το Καλοχώρι και εκτείνεται μέχρι το νομό Πιερίας.


Ο Αξιός ποταμός


Ο ποταμός Αξιός με συνολικό μήκος 380 χλμ είναι από τους μεγαλύτερους ποταμούς των Βαλκανίων (δεύτερος μεγαλύτερος μετά τον Έβρο). Πηγάζει στο όρος Σάρος του Κοσσυφοπέδιου (σύνορα Σερβίας ΠΓΔΜ) και αφού διασχίσει την κοιλάδα των Σκοπίων και την Κεντρική Μακεδονία, εκβάλλει στο Θερμαϊκό κόλπο. Τα τελευταία 75 χλμ της κοίτης του διασχίζουν ελληνικό έδαφος.


Στις αρχές του περασμένου αιώνα (δεκαετία '30) οι επιχωματώσεις στις εκβολές του ποταμού που β ρισκόταν βορειότερα απότι σήμερα, απειλούσαν με αποκλεισμό το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και γι αυτό το λόγο έγινε εκτροπή των εκβολών του νοτιότερα, στη σημερινή τους θέση.


Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ποταμός και στις δύο πλευρές των συνόρων με την κατάσταση στην πλευρά της ΠΓΔΜ να είναι μάλλον πιο “ανεξέλεγκτη”, είναι πολλά. Υπεράντληση υδάτων, μόλυνση από αστικά και αγροτικά απόβλητα, παράνομες αμμοληψίες είναι μερικά από αυτά.


Η πανίδα


Ορνιθοπανίδα


Στην περιοχή έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής 277 είδη πουλιών, δηλαδή σχεδόν το 63% των ειδών που έχουν παρατηρηθεί έως σήμερα στην Ελλάδα, από τα οποία τα 97 είδη φωλιάζουν (http://www.axiosdelta.gr/%CE%A0%CF%8...R/Default.aspx).


Θηλαστικά


Στην ευρύτερη προστατευόμενη περιοχή έχουν καταγραφεί 31 είδη θηλαστικών. Τα περισσότερα από αυτά είναι τρωκτικά όπως μυγαλίδες, κρικετοί κ.α. ενώ στην περιοχή απαντώνται και μεγαλύτερα θηλαστικά όπως η βίδρα Lutra lutra, ο λαγόγυρος Spermophillus citellus, ο λύκος Canis lupus, το τσακάλι Canis aureus, η αγριόγατα Felis sylvestris, ο ασβός Meles meles και η αλεπού Vulpes vulpes (http://www.axiosdelta.gr/%CE%A0%CF%8...R/Default.aspx).


Κατά μήκος του Αξιού και στις νησίδες με την οργιώδη βλάστηση που βρίσκονται στα σημεία που η κοίτη του ποταμού φαρδαίνει, υπάρχουν αγέλες με άλογα σε άγρια κατάσταση, τα οποία προέρχονται από κατοικίδια άλογα που αφέθηκαν ελεύθερα μετά την εκβιομηχάνιση της γεωργίας εδώ και 3 - 4 δεκαετίες. Τα «άγρια άλογα» του Αξιού έχουν γίνει σύμβολο της περιοχής, καθώς είναι πολύ όμορφο το θέαμα που προσφέρουν στους επισκέπτες.


Ερπετοπανίδα


Οι καταγραφές που έχουν γίνει ως τώρα έδειξαν την παρουσία 29 ειδών ερπετών (χελώνες, φίδια, σαύρες) και δέκα ειδών αμφιβίων (φρύνοι, βάτραχοι και τρίτωνες).

Τα κυριότερα είδη ερπετών είναι η Ονυχοχελώνα Testudo hermanni, η οποία ζει στα λιβάδια, στα θαμνοτόπια και τα ανοιχτά δάση, η Γραικοχελώνα Testudo graeca, η Βαλτοχελώνα του γλυκού νερού Emys orbicularis, η οποία προτιμά κυρίως τα στάσιμα νερά ή τα αργής ροής νερά με ανεπτυγμένη υδρόβια και παρόχθια βλάστηση και η Ποταμοχελώνα Mauremys caspica η οποία βρίσκεται οπουδήποτε υπάρχει γλυκό ή υφάλμυρο νερό και είναι περισσότερο προσαρμοσμένη από την βαλτοχελώνα στα ρυπασμένα νερά.

Η σημαντικότερη περιοχή για την ερπετοπανίδα είναι η λιμνοθάλασσα της Αλυκής Κίτρους, όπου εκτός από χελώνες υπάρχουν διάφορα είδη σαυρών, όπως η τρανόσαυρα Lacerta trilineata και φίδια όπως ο λαφιάτης Elaphe quatuorlineata και η οχιά Vipera ammodytes.


Ιχθυοπανίδα


Στις δελταϊκές εκτάσεις των ποταμών Αξιού και Αλιάκμονα βρίσκουμε 71 από τα 138 είδη ψαριών (κέφαλοι, λαβράκια κ.λπ.) που έχουν καταγραφεί στον Θερμαϊκό κόλπο. Στον Λουδία γυφτόψαρα, χρυσοβελονίτσες, τσιρώνια κ.ά. είναι είδη που έχουν καταγραφεί από τους ερευνητές. (Πηγή: Ελευθεροτυπία)


Στη διαφορά αλατότητας των νερών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό ο πλούτος της ιχθυοπανίδας του δέλτα, η οποία περιλαμβάνει ψάρια του γλυκού, του αλμυρού και του υφάλμυρου νερού. Λόγω του πλούτου της ιχθυοπανίδας, μεγάλο μέρος των κατοίκων της περιοχής ασχολείται με την αλιεία. Οι τέσσερις ποταμοί φιλοξενούν συνολικά πέντε ενδημικά είδη και υποείδη ψαριών, όπως το εμπορικής αξίας λαυράκι (Barbus macedonicus) που φτάνει σε βάρος τα 12 κιλά, και το μπουρνόψαρο (Chondrostoma vardanensis). Πρέπει να αναφερθεί εδώ και η ζώνη των οστρακοκαλλιεργειών που έχει δημιουργηθεί στη θάλασσα. Το 80% των μυδιών της Ελλάδας παράγονται στην ευρύτερη περιοχή του Θερμαϊκού http://www.terresdeau.gr/%CE%A4%CE%B...R/Default.aspx).


Η χλωρίδα


Στο μεγαλύτερο μήκος του, τόσο στην ΠΓΔΜ όσο και στην Ελλάδα, ο ποταμός Αξιός διασχίζει δασώδεις περιοχές με οξιές, λεύκες, ιτιές (Salix alba), σκλήθρα (Alnus glutinosa) και πλατάνια.


Σημεία ενδιαφέροντος

• Οι ξύλινες καλύβες των μυδοκαλλιεργητών στον όρμο Κάβουρα (εκβολές Αξιού νότια της Χαλάστρας)
• Ο φάρος του πολεμικού ναυτικού στο στενότερο σημείο του Θερμαϊκού κόλπου, ανάμεσα στα ακρωτήρια Βαρδάρης και Έμβολο απέναντι στο Αγγελοχώρι που απέχουν μόλις 5,5 χλμ.
• Μακεδονίτικο Σπίτι στα Κύμινα (επισκέψιμο κάθε Σάββατο 10.00-13.00)

Ντοκιμαντέρ από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ


Τα ποτάμια της Ελλάδας / Μακεδονίτικα ποτάμια
http://www.ert-archives.gr/V3/public...sz=0&act=mInfo


Οι μέρες της Αλκυόνας / Λουδίας – Αξιός
http://www.ert-archives.gr/V3/public...sz=0&act=mInfo


Σύνδεσμοι (Πηγές)


http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BE%CE%B9%CF%8C%CF%82


www.axiosdelta.gr


www.axiosdelta.blogspot.com


http://www.terresdeau.gr/%CE%A4%CE%B...R/Default.aspx


http://www.ornithologiki.gr/page_iba.php?aID=25


Φωτογραφίες


Φωτογραφικός Διαγωνισμός «Δέλτα Αξιού – Λουδία – Αλιάκμονα: Ένας Άγνωστός Θησαυρός»:
http://www.axiosdelta.gr/tabid/512/l...R/Default.aspx


Φωτογραφικό υλικό από την ιστοσελίδα του Φορέα Διαχείρισης:
http://www.axiosdelta.gr/%CE%A6%CF%8...R/Default.aspx