[memy]

Το άρθρο που ακολουθεί είναι δικό μου και προκύπτει από την προσωπική μου εμπειρία και μελέτη μέσω ίντερνετ. Αν κάποιος από σας, πιο έμπειρος, έχει κάτι να προσθέσει, ας το παραθέσει εδώ. Νομίζω θα αποτελέσει έναν χρήσιμο οδηγό για τους ιδιοκτήτες αυτών των πλασμάτων.


Χελώνα η «κοκκινομάγουλη» - ένα όλο και πιο δημοφιλές ζωάκι του ενυδρείου μας. (Red-eared Slider turtle)



Το συγκεκριμένο είδος νεροχελώνας είναι το πιο δημοφιλές στην Ελλάδα. Τέτοιου είδους χελώνες πωλούνται στα πετ σοπ της χώρας μας, δυστυχώς όμως η ενημέρωση για τη σωστή συντήρηση των συμπαθέστατων αυτών πλασμάτων είναι τραγικά ελλειπής, με εξίσου τραγικά αποτελέσματα.
Συνήθως αγοράζονται σε πολύ νεαρή ηλικία, μερικών μόλις μηνών και η διάμετρος του καβουκιού τους δεν ξεπερνά τα 3 εκατοστά. Οι έμποροι δεν διστάζουν να πουλήσουν δυο και τρεις ακόμα χελώνες αυτού του μεγέθους, δίνοντας στον ανυποψίαστο αγοραστή τη χαρακτηριστική «πισίνα – νησίδα» του μισού λίτρου νερού.
Οι χελώνες όμως είναι πλάσματα που βγάζουν πολλές ακαθαρσίες κι όσο πιο πολλές είναι σε περιορισμένο χώρο, τόσο πιο επικίνδυνο και τοξικό γίνεται το περιβάλλον που ζουν. Επίσης είναι αδύνατον να ζήσουν και να μεγαλώσουν, αν δεν έρχονται σε απευθείας επαφή με το ηλιακό φως.
Ας δούμε λοιπόν ποιές είναι οι, όσο το δυνατόν, σωστότερες συνθήκες για τη συντήρησή τους και την υγιή διαβίωσή τους.

ΕΝΥΔΡΕΙΟ
Θεωρούμε δεδομένο ότι η χελώνα μας πρέπει να τοποθετηθεί σε ενυδρείο, με φίλτρο και ειδική λάμπα ακτίνων UVA & UVB. Αυτό μπορεί να είναι ένα ενυδρείο ειδικής κατασκευής για νεροχελώνες, άρα βαρδύ και χαμηλό, ή μπορεί να είναι ένα απλό ενυδρείο ψαριών, το οποίο θα μετατρέψουμε εμείς σε ενυδρείο για χελώνα. Αυτό που κρίνεται απαραίτητο είναι να υπάρχει καπάκι με λάμπα, για να τοποθετήσουμε την ειδική λάμπα ερπετών (υπάρχει σε όλα τα πετ σοπ). Σε περίπτωση που διαθέτετε κατάλληλο ενυδρείο, το οποίο όμως δεν έχει εγκατάσταση στο καπάκι για λάμπα νέον ή δεν έχει καθόλου καπάκι, υπάρχουν και ανάλογες λάμπες τύπου σποτ κατάλληλες για τη χελώνα σας.
Αρχικά τοποθετούμε κάποιο τύπο υποστρώματος στο ενυδρείο μας, προτιμότερο χοντρό χαλίκι ή χαλαζιακή άμμο. Το ψιλό χαλίκι είναι πιθανόν να το καταπιούν τα μικρά κι άρα καλύτερα ν’αποφεύγεται. Στη συνέχεια γεμίζουμε το ενυδρείο με νερό κι εδώ θέλει προσοχή. Το νερό δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 10 - 20 εκατοστά ύψος για νεογέννητα χελωνάκια. Όσο μεγαλώνει η χελώνα μας και μπορεί μ’ευκολία να κολυμπάει στα βαθιά και να σκαρφαλώνει στη νησίδα της, τόσο μπορούμε ν’αυξάνουμε το βάθος του νερού.
Το πρόβλημα που προκύπτει εδώ είναι η χρήση του φίλτρου σε τόσο χαμηλή στάθμη νερού. Βεβαιωθείτε ότι το φίλτρο που θα πάρετε μπορεί να τοποθετηθεί χαμηλά μέσα στο ενυδρείο και σε πλάγια θέση, ώστε να καλύπτεται από το νερό. Επίσης μπορείτε με το υπόστρωμα και με διάφορες πέτρες να δημιουργήσετε ένα είδος ανισσόπεδου εδάφους, το οποίο θα καταλήγει έξω από το νερό και αρκετά ψηλά, ώστε να βγαίνει η χελώνα σας να «λιάζεται».
Φροντίστε ώστε να υπάρχει πάντα «στεριά» που θα έρχεται σε απόσταση όχι περισσότερο από 20 εκατοστά από τη λάμπα του ενυδρείου. Πρέπει δηλαδή να μπορεί η χελώνα σας να πλησιάσει αρκετά κοντά στη λάμπα, όταν το έχει ανάγκη.
Το ενυδρείο μας είναι απαραίτητο να διαθέτει θερμαντικό σώμα (θερμοστάτη), τον οποίο θα ρυθμίσουμε στους 24 - 25 βαθμούς Κελσίου (όσο πιο μωρό είναι η χελώνα μας, τόσο περισσότερη ζέστη θέλει). Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να μην πέσει σε χειμερία νάρκη τους μήνες που η εξωτερική θερμοκρασία κατεβαίνει αισθητά. Αν την αφήσουμε χωρίς θερμότητα τους χειμερινούς μήνες, θα είναι υποτονική, δε θα τρώει καθόλου κι αυτό θα μειώσει τη διάρκεια της ζωής της. Στη φύση οι χελώνες αυτές μεταναστεύουν ώστε να βρίσκουν σ ‘όλη τη διάρκεια της χρονιάς όσο το δυνατόν πιο ζεστά νερά.
Οι νεροχελώνες είναι ζώα που μεγαλώνουν αργά, αλλά μεγαλώνουν πολύ! Ζουν πολλά χρόνια και στην πλήρη τους ανάπτυξη μπορεί να γίνουν τεράστιες σε μέγεθος, αν φυσικά τους εξασφαλίσουμε το κατάλληλο περιβάλλον. Είναι μάλλον αναπόφευκτο λοιπόν, όσο μεγαλώνει η χελώνα σας, να χρειάζεται να μεγαλώνει και το ενυδρείο της. Αν δεν είστε διατεθημένοι για κάτι τέτοιο, καλύτερα να μην μπείτε καν στη διαδικασία να υιοθετήσετε αυτό το ζωάκι. Σε πολλές περιπτώσεις πάντως, ιδιοκτήτες χελωνών έχουν αναγκαστεί να τις ελευθερώσουν σε λίμνες.

ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Αφού λοιπόν γεμίσετε με νερό, βάλετε το φίλτρο και τον θερμοστάτη σε λειτουργία και δημιουργήσετε το κατάλληλο περιβάλλον για κείνην, ώστε να έχει χώρο και να κολυμπά ελεύθερα, αλλά και να σκαρφαλώνει όσο ψηλά θέλει (προσοχή να υπάρχει καπάκι αν η «στεριά» ακουμπάει στα τζάμια του ενυδρείου και δε βρίσκεται στο κέντρο αυτού), ρίχνετε στο νερό την ανάλογη ποσότητα αντιχλωρίου και ειδικών βιταμινών. Συνήθως δίνουμε βιταμίνη Dπου βοηθά στην ανάπτυξη του καβουκιού. Αντιχλώριο και βιταμίνη είναι καλό να βάζουμε σε κάθε αλλαγή νερού, αν και υπάρχουν πολλοί που δεν τα κρίνουν απαραίτητα για τη συντήρηση της χελώνας.
Το φίλτρο δε χρειάζεται να είναι «στρωμένο», όπως κάνουμε με τα ψάρια. Η χελώνα είναι σαφώς πιο ανθεκτική, αρκεί να αλλάζουμε μέρος του νερού της κάθε βδομάδα (περίπου το μισό). Σε κάθε αλλαγή βγάζουμε και το φίλτρο και ξεπλένουμε καλά το σφουγγάρι του ΜΕ ΚΑΘΑΡΟ ΝΕΡΟ. Περίπου μια φορά το μήνα καλό θα είναι να αδειάζουμε εντελώς το ενυδρείο (ρουφώντας το νερό με την ειδική τρόμπα) και να καθαρίζουμε και τα τζάμια που πιάνουν γλίτσα.
Πέρα από το καθημερινό τάισμα, (που θα αναφερθούμε παρακάτω), η χελώνα δε χρειάζεται κάποια ειδική φροντίδα. Από την άνοιξη και μετά μπορείτε τις ηλιόλουστες μέρες να την βάζετε σε μια λεκανίτσα με μια πέτρα στο κέντρο όπου να μπορεί ν’ανεβεί και να την βγάζετε για μερικές ώρες στον ήλιο. Αυτό προϋποθέτει βέβαια να την έχετε συνεχώς υπό παρακολούθηση, ειδικά αν στον χώρο σας κινδυνεύει από γάτες ή αρπακτικά πουλιά.


ΔΙΑΤΡΟΦΗ
Οι νεροχελώνες είναι σαρκοφάγα πλάσματα κι ως εκ τούτου χρειάζονται πολύ πρωτεϊνη στη διατροφή τους. Όσο μεγαλώνουν, μπορούν να τρέφονται και με λαχανικά, όταν όμως είναι μωρά η πρωτεϊνη χρειάζεται καθημερινώς.
Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορες ειδικές τροφές για χελώνες νερού, κυρίως γαριδούλες κι αποξηραμένα έντομα. Υπάρχουν όμως και σε μορφή ταμπλέτας ή μικρών στικ. Καλό είναι να δίνουμε ποικιλία τροφών στη χελώνα μας και να την αφήσουμε με τον καιρό να μας δείξει η ίδια τι προτιμά.
Κάπου κάπου μπορούμε να δοκιμάσουμε να της δίνουμε λαχανικά, όπως βρασμένο και ξεφλουδισμένο αρακά, καρότο, μαρούλι κλπ. Επίσης μπορούμε να εμπλουτίσουμε τη διατροφή της με κρόκο και ασπράδι καλά βρασμένου αυγού, ψαχνό σε μικρά κομματάκια από καλά βρασμένο κρέας, ψάρι ή κοτόπουλο, χωρίς μπαχαρικά και αλάτι, καθώς και κονσέρβα τόνου σε νερό. Με τον καιρό θα μάθετε τα γούστα της χελώνας σας και θα της δίνετε κάπου κάπου τις λιχουδιές που προτιμά – όχι όμως σε καθημερινή βάση.
Σε περίπτωση που την ταίσετε κάτι που τελικά δεν το φάει, καλό είναι να καθαρίζετε αμέσως το ενυδρείο, πριν σαπίσει η τροφή.
Θα παρατηρήσετε ότι τους χειμερινούς μήνες η χελώνα σας θα τρώει πολύ λιγότερο απ’ότι το καλοκαίρι ή κάποιες μέρες και καθόλου. Μη σας ανησυχήσει αυτό, είναι απόλυτα φυσιολογικό, δεδομένου ότι έχει αποθηκεύσει αρκετό λίπος για το χειμώνα, προκειμένου να πέσει σε χειμερία νάρκη αν χρειαστεί. Όσο μεγαλώνει, αυτό το φαινόμενο θα το παρατηρείτε όλο και περισσότερο.
Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι η χελώνα τρώει ΜΟΝΟ μέσα στο νερό, γι αυτό μην αφήνετε ποτέ τροφή στη «στεριά» της.


ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Η νεροχελώνα είναι ένα ζώο που εξημερώνεται εντελώς. Μπορεί να γίνει αυτό που ονομάζουμε «κατοικίδιο», με όλη τη σημασία της λέξης. Να ξεκαθαρίσουμε όμως ότι δεν το έχει από τη φύση της, όπως ο σκύλος ή η γάτα. Ακόμα κι αν έχουμε ένα χελωνάκι από νεογέννητο και το ταίζουμε καθημερινά, δεν πρόκειται να εξημερωθεί, αν δεν περνάμε πολύ χρόνο μαζί του τακτικά.
Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να τρομάζουμε τη χελώνα μας με το να προσπαθούμε συνεχώς να την πιάσουμε. Μη σας κάνει εντύπωση αν κάποια στιγμή ακούσετε τη χελώνα σας να «φωνάζει»! Όταν τρομάζουν πολύ βγάζουν έναν χαρακτηριστικό ήχο σαν στριγγλιά.
Από τη φύση της νιώθει περισσότερη ασφάλεια μέσα στο νερό, γι αυτό και κάθε φορά που θα βρίσκεται έξω στη «στεριά» της και θα αντιληφθεί οποιαδήποτε κίνηση, θα βουτάει μέσα στο νερό. Θα περάσει αρκετός καιρός μέχρι να πάψει να μας φοβάται και να ξεχωρίζει τους ιδιοκτήτες της από τους ξένους.
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε αν θέλουμε να έχουμε μια εξημερωμένη χελώνα, είναι κυρίως υπομονή. Μπορούμε να δοκιμάζουμε να την ταίζουμε με το χέρι σιγά σιγά, ή απλά να στεκόμαστε κοντά στο ενυδρείο και να την παρατηρούμε, χωρίς να την ενοχλούμε. Χρειάζεται προσοχή, γιατί μια φοβισμένη χελώνα μπορεί να μας δαγκώσει ή να μας γρατζουνίσει με τα μυτερά νύχια της. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται όταν την πιάνουμε για να την σηκώσουμε. Θα πρέπει να την κρατάμε από το καβούκι καλά και με τα δυο χέρια (αν είναι μεγαλύτερη) και να προσέχουμε να μην είμαστε αρκετά κοντά στο στόμα της, υπολογίζοντας και το μήκος του λαιμού που είναι αρκετά μακρύς.
Το καλοκαίρι μπορούμε να την αφήνουμε στο έδαφος ή στο γρασίδι να περπατάει, αρκεί να έχουμε εξασφαλίσει ένα μέρος όπου να μπορεί να βουτήξει στο νερό. Συνηθίζει την παρουσία των ανθρώπων και δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις εκείνες, όπου βλέπουμε αυτό το είδος χελώνας ν’ακολουθεί το αφεντικό της κατα πόδας! Θυμηθείτε ότι από την άνοιξη και μετά που αυξάνουν οι βιορυθμοί της είναι περισσότερο επιδεκτική στην ανθρώπινη προσέγγιση κι άρα εξημέρωση. Στη διάρκεια του χειμώνα καλό θα είναι να την αφήνουμε στην ησυχία της.



ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΦΥΛΛΟΥ
Για να διακρίνουμε αν η χελώνα μας είναι αρσενική ή θηλυκή, θα πρέπει να φτάσει στην ηλικία των 2-3 ετών τουλάχιστον. Άρα σε καμία περίπτωση δε μπορούμε να ξέρουμε αν το χελωνάκι των 3 εκατοστών που αγοράζουμε από το πετ σοπ είναι αρσενικό ή θηλυκό.
Κατά την ενηληκίωση, τα θηλυκά γίνονται μεγαλύτερα από τα αρσενικά, τα αρσενικά όμως έχουν μακρύτερη ουρά και πολύ πιο μακριά νύχια. Επίσης ο πρωκτός της θηλυκιάς βρίσκεται πολύ πιο κοντά στο τέλος του καβουκιού της, σε σχέση με της αρσενικής που βρίσκεται προς το τέλος της ουράς.

Η χελώνα μας μπορεί να ζευγαρώσει από την ηλικία των 5 ετών και μετά. Χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα, αν αποφασίσουμε να κάνουμε αναπαραγωγή στο ενυδρείο και σίγουρα χρειαζόμαστε 2 ενυδρεία για να χωρίσουμε το ζευγάρι σε περίπτωση εγκυμοσύνης της θηλυκιάς. Αναλυτικές πληροφορίες και οδηγίες για την αναπαραγωγή θα βρείτε εδώ


ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ
Οι χελώνες μπορεί να παρουσιάσουν ασθένειες που αφορούν είτε τραύματα στο καβούκι ή στα μαλακά τους μέρη, ή εσωτερικές βακτηριδιακές μολύνσεις. Η πιο συνηθισμένη ασθένεια είναι αυτή της μόλυνσης των ματιών. Πρήζονται τα μάτια της χελώνας μας και δημιουργείται τσίμπλα, σε βαθμό που να μην ανοίγουν καν. Υπάρχουν ειδικά κολλύρια στα πετ σοπ για την αντιμετώπιση αυτής της ασθένειας.

Οι περισσότερες ασθένειες της χελώνας οφείλονται σε έλλειψη βιταμινών και κυρίως της βιταμίνης D και της βιταμίνης Α. Αν παρέχουμε στη χελώνα μας τις σωστές συνθήκες διαβίωσης (ισορροπημένη διατροφή, κατάλληλη θερμοκρασία, ειδική λάμπα, καθαρό νερό), είναι δύσκολο να παρουσιάσει κάποια ασθένεια.
Από την αλλαγή στη συμπεριφορά της θα καταλάβουμε ότι κάτι δεν πάει καλά. Αν αρνείται να φάει για πολλές μέρες, αν δε βγαίνει καθόλου στη στεριά και παραμένει ακίνητη στο νερό, αν κρατάει το κεφάλι μέσα στο καβούκι, πρέπει να την παρακολουθήσουμε στενά. Να παρατηρήσουμε καλά το καβούκι της, αν έχει ραγίσματα ή πληγές, καθώς και τα μάτια και το δέρμα της για οποιαδήποτε ανωμαλία. Σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να παρατηρήσουμε και αιμορραγία.

Αυτό που χρειάζεται καταρχήν να κάνουμε, σε περίπτωση εκδήλωσης ασθένειας, είναι να απομωνόσουμε το ζωάκι μας, αν έχουμε παραπάνω από μια χελώνες. Χαμηλώνουμε τη στάθμη του νερού (έχει παρατηρηθεί πνιγμός σε άρρωστη χελώνα), τόσο όσο να μπορεί να βγάζει το κεφάλι της έξω από το νερό πατώντας στο έδαφος. Ανεβάζουμε τη θερμοκρασία στους 28-30 βαθμούς και φροντίζουμε να έχουμε πολύ καθαρό το νερό της. Δίνουμε ποικιλία τροφών, φροντίζοντας να παρέχουμε αρκετή πρωτεϊνη και συμπλήρωμα βιταμινών. Ανάλογα με το πρόβλημα που θα έχουμε παρατηρήσει μπορούμε να ζητήσουμε το αντίστοιχο φάρμακο από εξειδικευμένο πετ σοπ (κυρίως αυτά που διαθέτουν ερπετά, ή μεγάλη αλυσίδα καταστημάτων). Αν πρόκειται για κάτι πολύ σοβαρό που δε μπορούμε ν’αντιμετωπίσουμε στο σπίτι, μπορούμε να απευθυνθούμε σε κτηνίατρο ερπετών.
Περισσότερες πληροφορίες για την αντιμετώπιση των ασθενειών, καθώς και πρώτες βοήθειες για την άρρωστη χελώνα, μπορείτε να βρείτε εδώ