Greek Aquarist's Boards - Φόρουμ συζητήσεων γιά το χόμπυ του Ενυδρείου - Ελληνικοί υγροβιότοποι: Ο ποταμός Νέστος

Ένα από πιο σημαντικά στοιχεία του χόμπυ του ενυδρείου, είναι κατά τη γνώμη μου, η ευαισθητοποίηση για τα υδρόβια οικοσυστήματα, τα οποία προσπαθούμε να αναπαραστήσουμε στα ενυδρεία που στήνουμε. Η συγκέντρωση πληροφοριών για τις περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν, η ενημέρωση για τα ψάρια και τα φυτά του κάθε βιότοπου, αποτελούν την πιο ενδιαφέρουσαν προεργασία πριν από το στήσιμο ενός βιοτοπικού ενυδρείου.

Κι ενώ για διάφορους βιότοπους της αφρικανικής ή της αμερικανικής ηπείρου, υπάρχει πληθώρα πληροφοριών στο φόρουμ μας και στο διαδίκτυο γενικότερα, δε μπορώ να πω το ίδιο για τους βιότοπους της χώρας μας, που δεν υστερούν καθόλου νομίζω ούτε σε ποικιλία ψαριών, ούτε σε ποικιλία φυτών.

Με αυτό το σκεπτικό, θα προσπαθήσω να συγκεντρώσω και να παρουσιάσω πληροφορίες για υγροβιότοπους της Β. Ελλάδας (Αξιός, Στρυμώνας, Νέστος), ξεκινώντας από τον ποταμό Νέστο. Απώτερος σκοπός, να καταφέρω να στήσω το ελληνικό βιοτοπικό που ονειρεύομαι αλλά και να δούμε να στήνονται περισσότερα ελληνικά βιοτοπικά ενυδρεία με ενδημικά είδη ψαριών και φυτών.

Ο ποταμός Νέστος, το Δέλτα και το ευρύτερο οικοσύστημα Βιστωνίδας – Ισμαρίδας.

Ο ποταμός Νέστος είναι ένας από τους μεγαλύτερους ποταμούς της Ελλάδας. Έχει συνολικό μήκος 234 χλμ από τα οποία τα 130 χλμ διασχίζουν ελληνικό έδαφος (τους Νομούς Δράμας, Καβάλας και Ξάνθης) και 114 χλμ διασχίζουν τη Βουλγαρία από που και πηγάζει. Οι πηγές βρίσκονται στο όρος Ρίλα και η βουλγαρική του ονομασία είναι Mesta.

Στο ελληνικό του τμήμα, ο ποταμός Νέστος διασχίζει περιοχές με πολύ διαφορετικό ανάγλυφο, δημιουργώντας πολλά και διαφορετικά είδη βιότοπων που φιλοξενούν μεγάλη ποικιλία πανίδας και χλωρίδας. Από το νότιο κομμάτι του ορεινού όγκου της Ροδόπης (όπου δημιουργεί τους γνωστούς μεάνδρους), μέχρι τις λιμνοθάλασσες της Χρυσούπολης, ο πλούτος της υδρόβιας ζωής που συντηρεί ο ποταμός, είναι τεράστιος.

Το Εθνικό Πάρκο Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης, όπως ορίστηκε το 2008 με την Κ.Υ.Α 44549 (Φ.Ε.Κ. 497/Δ/17-10-2008), περιλαμβάνει τις προστατευόμενες περιοχές των υγροτόπων Δ. Νέστου, Λ. Βιστωνίδας, Λ. Ισμαρίδας και της ευρύτερης περιοχής τους, με χερσαία και υδάτινη συνολική έκταση 726.000 στρέμματα περίπου.

Η χλωρίδα του ποταμού Νέστου

Η παρανέστια περιοχή χαρακτηρίζεται από πλούσια και ποικίλη βλάστηση καθώς και από ένα εντυπωσιακό αριθμό στα είδη φυτών της. Στην περιοχή του Δέλτα απλώνεται ένα πραγματικό μωσαϊκό από φυτοκοινωνίες όπως :

Η αμμοθινική βλάστηση η οποία περιέχει αρκετά από τα χαρακτηριστικά είδη φυτών και αναπτύσσεται με μορφή ζωνών με διάφορες φυτοκοινωνίες των κλάσεων Cakiletea και Ammophiletea.
Η αλοφυτική βλάστηση εμφανίζει πολύ καλές συνθέσεις και καλύπτει σημαντική έκταση, ιδιαίτερα στις λιμνοθάλασσες της Κεραμωτής με καλή και εκτεταμένη εμφάνιση της κοινωνίας Arthrocneumum glacum – Puccinellia distanns.
Η βλάστηση των καλαμώνων αναπτύσσεται σε συνεκτικές συστάδες κυρίως προς τις εκβολές του ποταμού ως παρόχθια βλάστηση, στις λίμνες με γλυκό νερό και σε όλα τα φυσικά ή τεχνητά κανάλια της περιοχής.
Θαμνώνες με αρμυρίκια υπάρχουν σε μικρές συστάδες σε ολόκληρη την περιοχή, φυσικά περισσότερο συνεκτική και εκτεταμένη εμφανίζεται η ενότητα αυτή στις παρόχθιες εκτάσεις κατά μήκος του ποταμού, όπου στα ελαφρώς αλατούχα εδάφη δεν μπορούν να αναπτυχθούν τα ξηλώδη παραποτάμια είδη των γενών Salix και Populus.
Λειμώνες με βούρλα απαντώνται στις χερσαίες εκτάσεις βορειανατολικά των ιχθυοτροφείων Βάσσοβα και Κουμπουρνού όπου σχηματίζουν την κοινωνία Juncus acutus και Juncus maritimus –Ass.
Υδρόβια βλάστηση απαντάται κυρίως στα γλυκά νερά του Νέστου ποταμού και σε όλα τα φυσικά και τεχνητά κανάλια της περιοχής, όπου το νερό τους δεν επηρεάζεται από την αλατότητα της θάλασσας.
Οι δασικές εκτάσεις στο Δέλτα Νέστου χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:
1. Δάση που αναπτύσσονται κατά μήκος των όχθων του ποταμού όπου το νερό είναι μόνιμα σε ροή ή κατακλύζει περιοδικά τις περιοχές αυτές.
2. Δάση που αναπτύσσονται στις εκβολές και τους κώνους απόθεσης.

Η πανίδα του ποταμού Νέστου

Ένα πολύ σημαντικό τμήμα των ειδών πανίδας στην Ελλάδα επιβιώνει στο δέλτα του Νέστου. Στο Δέλτα του Νέστου έχουν καταγραφεί το 38% των ψαριών του γλυκού νερού που υπάρχουν σε εθνικό επίπεδο, το 69% των αμφιβίων, το 38 % των ερπετών, 65% των πουλιών και το 19% των θηλαστικών. Αυτά τα ποσοστά κατατάσσουν τον υγρότοπο του Δέλτα του Νέστου στους σημαντικότερους της χώρας. Αναλυτικά, στο Δέλτα του Νέστου έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα 20 είδη θηλαστικών, 11 είδη αμφιβίων, 22 είδη ερπετών, 30 είδη ψαριών γλυκού νερού καθώς και 277 είδη πτηνών.
Το δέλτα άλλωστε, αποτελεί ιδανικό ενδιαίτημα για το φώλιασμα, τη διαχείμαση, τη διατροφή, και την ανάπαυση πολλών μεταναστευτικών πουλιών, έτσι χρησιμοποιείται ως σταθμός κατά τη μετανάστευση από περίπου 180 είδη πουλιών, αριθμό εντυπωσιακό που οφείλεται στην ποικιλότητα ενδιαιτημάτων.
Η Ελλάδα είναι η μοναδική χώρα στην Ευρωπαϊκή ήπειρο όπου φωλιάζει ένα από τα πιο σπάνια πουλιά, η αγκαθοκαλημάνα (Hoplopterus spinosus). Στο Δέλτα του Νέστου βρίσκεται το 80% του Ελληνικού πληθυσμού της αγκαθοκαλημάνας.
Στο παραποτάμιο δάσος υπάρχει μη εκτρεφόμενος πληθυσμός Κολχικού Φασιανού (Phasianus colchicus) Το είδος αυτό ζει μόνο στην Δ. Ασία, ιδιαίτερα γύρω από την Κασπία Θάλασσα. Στην Ευρώπη υπάρχουν δύο και μοναδικοί φυσικοί πληθυσμοί στο Δέλτα του Νέστου και στην Αν. Βουλγαρία.
Πολλά είναι τα είδη των ερωδιών που συχνάζουν στην περιοχή του Δέλτα του Νέστου. Ο λευκοτσικνιάς, ο αργυροτσικνιάς, ο σταχτοτσικνιάς, ο πορφυροτσικνιάς, ο μικροτσικνιάς, ο νυχτοκόρακας κι ο κρυπτοτσικνιάς, πανέμορφα πουλιά που προσδίδουν χάρη εξαιρετική στο τοπίο και αξία μεγάλη στην περιοχή.
Τα τρία είδη των κορμοράνων που υπάρχουν στην Ελλάδα υπάρχουν και στο Δέλτα του Νέστου. Στις λιμνοθάλασσες αλλά και σε άλλους βιότοπους συχνάζουν ο κορμοράνος κι η μικρότερη λαγγόνα, ενώ θαλασσοκόρακας στη Θασοπούλα.
Στο Δέλτα του Νέστου ζουν αρκετά είδη θηλαστικών, μικρά , μεγάλα φυτοφάγα και σαρκοφάγα. Αξίζει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στη βίδρα, ένα ζώο απειλούμενο και προστατευόμενο, ιδιαίτερα ευαίσθητο στη ρύπανση των νερών αλλά και στην ανθρώπινη παρουσία. Ζει στον ποταμό και στα κανάλια του, καθώς και στις λιμνοθάλασσες. Άλλοι κάτοικοι της περιοχής είναι ο ασβός, ο λαγόγυρος, το τσακάλι, η αλεπού και η αγριόγατα.
Περισσότερα εδώ: http://www.fd-nestosvistonis.gr/site...id=146&lang=el

Ιχθυοπανίδα

Η υψηλή βιοποικιλότητα του ποταμού Νέστου, περιλαμβάνεται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα έκδοση, καρπό διασυνοριακής επιστημονικής συνεργασίας και μοναδική στο είδος της μελέτη για λεκάνη απορροής στην Ελλλάδα. Τον Άτλα της ιχθυοπανίδας του ποταμού Νέστου: http://www.fd-nestosvistonis.gr/site...id=134&lang=el

Το παραπάνω βιβλίο μπορείτε να το παραγγείλετε απ ευθείας στο φορέα διαχείρισης (fdvism1@otenet.gr) και θα το λάβετε εντός 3-4 ημερών με κόστος 10 ευρώ συν 5 ευρώ για τα μεταφορικά.

Στα σχεδόν 40 είδη ψαριών που εντοπίστηκαν στα εσωτερικά νερά και στις εκβολές του ποταμού, υπάρχουν αρκετά είδη που αξίζουν να φιλοξενηθούν στα ενυδρεία μας και το καθεστώς προστασίας τους θα το επέτρεπε. Κάποια από αυτά παρουσιάστηκαν από τον panos-alex/polis εδώ: http://www.aquatek.gr/vb/showthread.php?t=42528

Σημεία ενδιαφέροντος

Τα σημεία ενδιαφέροντος σε όλη αυτή την έκταση του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, είναι πάρα πολλά και θα μπορούσαν να αποτελέσουν και σημεία επίσκεψης / συνάντησης των δύο κλιμακίων Β. Ελλάδας του ΠΣΦΕ. Ενδεικτικά αναφέρω:

Κέντρο πληροφόρησης Νέστου:
http://www.fd-nestosvistonis.gr/site...id=141&lang=el

Μεγάλο Δάσος (Κοτζά Ορμάν):
http://www.dchrisoupolis.gr/index.ph...d=27&Itemid=25

Φωτογραφίες

Επειδή είμαι άσχετος με τα περί πνευματικών δικαιωμάτων και δε ξέρω ποιες από τις φωτογραφίες που βρίσκω στο ίντερνετ μπορούμε να ανεβάσουμε και ποιες όχι, βάζω απλώς το λινκ από την αναζήτηση στις εικόνες του google για τον “ποταμό Νέστο” όπου μπορείτε να δείτε πανέμορφες εικόνες:
http://www.google.gr/images?hl=el&bi...f&aqi=&aql=&oq=

Σύνδεσμοι για ποταμό Νέστο

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%...84%CE%BF%CF%82

http://www.fd-nestosvistonis.gr

http://www.minenv.gr/1/12/121/12103/.../g1150010.html

http://www.xanthi.gr/index.php?tmp=2...1131_1176_1212