ΟΔΗΓΟΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΕΝΥΔΡΕΙΩΝ ΜΕ ΦΥΤΑ

Του Γιώργου Σίρπη

ΠΡΟΒΛΗΜΑ
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
ΑΙΤΙΕΣ
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ανεπαρκής φωτισμός
Τα φυτά είναι αδύναμα και ισχνά, τα φύλλα είναι από αχνό πράσινο ως κίτρινα και οι βλαστοί είναι λεπτοί και ευπαθείς. Στα φυτά που σχηματίζουν θύσανο (rosette plants), οι κλώνοι είναι αδύνατοι και τα φύλλα μικρά. Τα φυτά με μεγάλους βλαστούς (stem plants) έχουν λίγα φύλλα και μεγάλα διαστήματα (μεσογονάτια). Η ανάπτυξη κοντά στο φως είναι καλή και συμπαγής, ενώ τα χαμηλότερα τμήματα του φυτού, μπορεί να είναι γυμνά από φύλλα. Μερικές φορές δημιουργείται ένα λεπτό στρώμα από διάτομα (καφέ άλγη).
Μη επαρκής φωτισμός ή αριθμός λαμπτήρων (για ομοιόμορφη κατανομή). Οι λάμπες φθορισμού έχουν χάσει την απόδοση τους. Η φωτοπερίοδος είναι μικρή. Το φως δεν έχει το σωστό φάσμα (στην πλευρά του κόκκινου θα έχουμε ψηλά και με αραιή ανάπτυξη φυτά, στην πλευρά του μπλε έχουμε πυκνή αλλά χαμηλή ανάπτυξη και στην πλευρά του πράσινου έχουμε σταμάτημα ανάπτυξης).
Πρόσθεση φωτός, αντικατάσταση λαμπτήρων ή αύξηση διάρκειας φωτισμού (10-12 ώρες). Χρήση λαμπτήρων με το κατάλληλο φάσμα φωτός.

Έλλειψη Διοξειδίου του Άνθρακα

(CO2)

Τα φυτά μένουν πολύ μικρότερα και αναπτύσσονται πολύ πιο αργά σε σχέση με αυτά που έχουν παροχή CO2. Το μέγεθος φύλλων είναι μικρό, η ανάπτυξη αργή. Συχνά υπάρχουν λευκές εναποθέσεις στα φύλλα (βιογενική απασβεστοποίηση) και σε ακραίες καταστάσεις υπάρχει πιθανότητα κατάρρευσης του ph λόγω μείωσης του ΚΗ.
Έλλειψη CO2 μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και σε πολύ προσεγμένες συνθήκες. Όλα τα φυτά χρησιμοποιούν CO2 στις διαδικασίες αναπνοής και είναι δύσκολο να υπάρχει ισορροπία. Αν το νερό του ενυδρείου αναταράσσεται ή αερίζεται έντονα, έχουμε μεγάλες απώλειες CO2.
Παροχή διοξειδίου του άνθρακα και ελαχιστοποίηση του αερισμού και της ανατάραξης της επιφάνειας του νερού.

Χλώρωση

Έλλειψη Σιδήρου

(Iron - Fe)

Πρωτοεμφανίζεται σε φυτά που αναπτύσσονται γρήγορα (Hygrophila sp. κλπ) και σε νεαρά φύλλα. Στα φύλλα τα νεύρα είναι πράσινα ενώ ο υπόλοιπος ιστός τους κιτρινίζει, γίνονται διάφανα, θρυμματίζονται και τελικά διαλύονται.
Έλλειψη σιδήρου, έλλειψη καλίου, πολύ μικρή ή υπερβολική λίπανση με φωσφορικά. Σε ενυδρεία με καλή λίπανση μπορεί να προκύψει όταν υπάρχει πολύ μεγάλη ανθρακική σκληρότητα (ΚΗ) σε συνδυασμό με pH μεγαλύτερο του 7.
Τακτική χρήση λιπασμάτων με σίδηρο ή χρήση υποστρώματος εμπλουτισμένο με σίδηρο. Αν χρειάζεται χαμηλώνουμε την Ανθρακική Σκληρότητα (ΚΗ).

Έλλειψη καλίου

(Potassium - K)

Τα πιο παλιά φύλλα κιτρινίζουν και <κατσαρώνουν> ή/και εμφανίζονται τρύπες που σιγά-σιγά μεγαλώνουν.  Επίσης οι άκρες των νέων φύλλων κιτρινίζουν και αρχίζουν να μαραίνονται. Μπορεί να εμφανιστεί παράλληλα και χλώρωση (έλλειψη σιδήρου).
Τα φυτά έχουν χρησιμοποιήσει τα αποθέματα τους, το νερό της βρύσης ή/και το αντίστροφης ώσμωσης νερό δεν έχουν κάλιο. Έτσι προκύπτει έλλειψη.
Τακτική λίπανση με κάλιο.
Προβληματικό υπόστρωμα
Φυσαλίδες ανεβαίνουν από το υπόστρωμα άμα διαταραχτεί, τα σαλιγκάρια που κανονικά είναι κρυμμένα στο υπόστρωμα (Malaisian trumpet snails-ΜΤS) δεν κρύβονται, φτωχή ανάπτυξη ή/και σάπισμα των ριζών που μαυρίζουν.
Το υπόστρωμα είναι αποκλειστικά λεπτόκοκκο ή/και έχει συμπυκνωθεί. Τα θρεπτικά συστατικά (του υποστρώματος) έχουν χρησιμοποιηθεί. Μπορεί να δημιουργηθεί και από το σάπισμα μεγάλων ποσοτήτων οργανικών υλικών βαθιά στο υπόστρωμα.
Το υπόστρωμα πρέπει να γίνει αφράτο με πρόσθεση χονδρόκοκκων υλικών ή/και Λατερίτη (ή αντίστοιχου) σαν λίπασμα, όπως και βαθύς καθαρισμός υποστρώματος. Αν δεν βελτιωθεί η κατάσταση μάλλον χρειάζεται αλλαγή ολόκληρου του υποστρώματος.

Έλλειψη αζώτου

(Nitrogen - N)

Τα παλιά φύλλα κιτρινίζουν ή και μερικές φορές κοκκινίζουν, εξαιτίας μεγάλης παραγωγής ανθοκυανίνης (το κοκκίνισμα παρατηρείται σε ενυδρεία με ισχυρό φωτισμό). Φυτά μικρά χωρίς ή με αργή ανάπτυξη με μεγάλο ριζικό σύστημα, φύλλα μικρά και ανοιχτόχρωμα σε σχέση με το κανονικό. Χλωμάδα που ξεκινά από τις άκρες των χαμηλότερων φύλλων. Αν η έλλειψη συνεχιστεί, το φύλλωμα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται αλλά οι βλαστοί θα είναι λεπτοί και μαλακοί και τα φυτά θα είναι επιρρεπή σε ασθένειες. Σε σοβαρή έλλειψη τα παλιά φύλλα πεθαίνουν γρήγορα.
Υπερβολική φυτική βιομάζα σε σχέση με την ιχθυοφόρτιση του ενυδρείου . Συνήθως υποβοηθείται και από το γεγονός του καλού καθαρισμού του υποστρώματος του ενυδρείου.
Προσθήκη νιτρικών (πχ με νιτρικό κάλιο).
Πολύ ψηλή θερμοκρασία

Τα φυτά με μεγάλους βλαστούς (stem plants) αναπτύσσουν μικρά φύλλα με μεγάλα διαστήματα μεταξύ τους (μεσογονάτια) και τα θαμνώδη (rosette) φυτά θα έχουν πολύ μικρή ανάπτυξη.

Κακή λειτουργία, ρύθμιση ή σπασμένο θερμαντικό στοιχείο.
Σωστή ρύθμιση. Παρατήρηση μεγάλων αυξομειώσεων θερμοκρασίας που μπορεί να σημαίνουν πρόβλημα θερμαντικού στοιχείου.
Πολύ χαμηλή θερμοκρασία
Τα φυτά σταματούν να αναπτύσσονται και τελικά πεθαίνουν.
Χρήση πολύ μικρού θερμαντικού στοιχείου αναλογικά με το μέγεθος του ενυδρείου.
Αγορά καινούριου θερμαντικού στοιχείου κατάλληλου για το συγκεκριμένο ενυδρείο.
Έλλειψη οξυγόνου

Τα ψάρια είναι επιρρεπή σε ασθένειες, στρεσαρισμένα, δείχνουν χαμηλή ζωτικότητα και ρουφούν (gulping) αέρα από την επιφάνεια του νερού.

Ανεπάρκεια θρεπτικών συστατικών ή φωτισμού, με αποτέλεσμα τα φυτά να μην μπορούν να παράγουν αρκετό οξυγόνο ή ύπαρξη λίγων φυτών για το μέγεθος του ενυδρείου. Τα αερόβια βακτήρια δεν λειτουργούν όπως πρέπει με αποτέλεσμα το νερό να είναι υπερφορτωμένο με προϊόντα αποσύνθεσης και περίσσεια CO2.
Έλεγχος φίλτρου, φωτισμού, ιχθυοφόρτισης, συστήματος CO2. Αύξηση ανακυκλοφορίας νερού ή/και λιπασμάτων αν χρειάζεται. Γενικός έλεγχος εργασιών ρουτίνας όπως και ταΐσματος.

Περίσσεια Διοξειδίου του Άνθρακα

(CO2)

Τα ψάρια παραμένουν στην επιφάνεια του νερού ασθμαίνοντας, σαν να ασφυκτιούν.
Έλλειψη σε οξυγόνο μπορεί να προκύψει από υπερβολική παροχή διοξειδίου του άνθρακα, βρώμικα φίλτρα, φτωχό φωτισμό, πολύ υψηλή ιχθυοφόρτιση και γενικά κακή συντήρηση του ενυδρείου.
Γενικός έλεγχος εργασιών ρουτίνας (αναζήτηση νεκρών ψαριών ή/και μεγάλες ποσότητες σάπιων φυτών). Αν γίνεται χρήση μπουκάλας CO2, ελέγχουμε την παροχή.

Περίσσεια Φωσφόρου

(Phosphorus - P)

Μεγάλη ανάπτυξη άλγης (βοηθούμενη από περίσσεια Νιτρικών). Παραγωγή Φωσφορικού Σιδήρου κάνει τα φύλλα μαύρα ή καφέ με αποτέλεσμα να πεθαίνουν.

Πολύ αραιές (ή/και μικρές) αλλαγές νερού, μεγάλες ποσότητες τροφής ή συνδυασμός αυτών. Υπάρχει περίπτωση αυξημένων ποσοτήτων φωσφορικών στο νερό βρύσης για τεχνικούς λόγους.
Αλλαγή εργασιών συντήρησης. Συχνότερες αλλαγές νερού, καθάρισμα υποστρώματος, λιγότερο τάισμα, λιγότερη λίπανση (ειδικά με λιπάσματα που περιέχουν Ρ). Αν εξακολουθεί το πρόβλημα, χρήση χημικών μέσων ή/και νερού από αντίστροφη όσμωση.

Έλλειψη ασβεστίου

(Calcium - Ca)

Διαταραγμένη ανάπτυξη των φύλλων με γυρισμένα, στριμμένα φύλλα, τα νέα φύλλα εμφανίζονται προβληματικά με κιτρίνισμα των άκρων και πεθαίνουν, στριμμένες και κοντές ρίζες, ζημιά και θάνατος των σημείων ανάπτυξης του φυτού.

Μη ισορροπημένη λίπανση, πολύ μαλακό νερό.
Προσθήκη ασβεστίου (αύξηση ανθρακικής σκληρότητας).

Έλλειψη μαγνησίου

(Magnesium - Mg)

Εμφανίζονται κίτρινες κηλίδες στα φύλλα. Το κιτρίνισμα των παλιών φύλλων ξεκινά από τις άκρες, ενώ τα κυρίως νεύρα των φύλλων παραμένουν πράσινα. Καφέ κηλίδες εμφανίζονται και το φυτό ξεραίνεται. Άνθη (αν εμφανιστούν) αναπτύσσονται αργά. Τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν η έλλειψη είναι για καιρό.Συχνά εμφανίζεται παρόμοια με την έλλειψη σιδήρου, επειδή η έλλειψη μαγνησίου εμποδίζει το φυτό να χρησιμοποιήσει σωστά το σίδηρο. Τελικά η ανάπτυξη του φυτού σταματά.

Μη ισορροπημένη λίπανση, πολύ μαλακό νερό.
Χρησιμοποίηση γενικού λιπάσματος και όχι μόνο λίπασμα για σίδηρο. Χρήση αλάτων θεϊκής μαγνησίας (Epsom salts).

Έλλειψη Φωσφόρου

(Phosphorus - P)

Πρόωρη πτώση των παλιών φύλλων. Σταμάτημα ανάπτυξης. Μερικές φορές τα φύλλα γίνονται σκούρα πράσινα. Συχνά έχουμε παρόμοια συμπτώματα με αυτά της έλλειψης αζώτου.

Η πολύ γρήγορη ανάπτυξη των φυτών μπορεί να ελαχιστοποιήσει τα αποθέματα σε φώσφορο (που είναι κυρίως από το τάισμα). Το υπόστρωμα από σκέτο χαλίκι δεν μπορεί να δεσμεύσει το φώσφορο (που διαφεύγει με τις αλλαγές νερού). Εμφανίζεται επίσης όταν τα επίπεδα του αζώτου είναι πολύ χαμηλά.
Χρήση γενικού λιπάσματος ΝΡΚ ή άλλου ειδικά για φώσφορο. Αυξημένο τάισμα είναι επίσης μια εναλλακτική λύση (με προσοχή στην υγεία των ψαριών).

Έλλειψη βορίου

(Boron - B)

Νεαροί πλαϊνοί βλαστοί γίνονται εύθραυστοι και πεθαίνουν. Παρόμοια με την έλλειψη ασβεστίου.
Μη ισορροπημένη λίπανση.
Αλλαγή λίπανσης με προσθήκη βορίου (χρήση βόρακα).

Έλλειψη θείου

(Sulphur -S)

Παρουσιάζεται πρώτα κιτρίνισμα των νεαρών φύλλων. Μπορεί να παρουσιαστεί και κοκκίνισμα των φύλλων λόγω παραγωγής ανθοκυανίνης (με ισχυρό φωτισμό). Παρόμοια με την έλλειψη αζώτου.

Μη ισορροπημένη λίπανση. Λίγο τάισμα (λόγω μικρής ιχθυοφόρτισης).
Αλλαγή λίπανσης ή/και περισσότερο τάισμα (με προσοχή).

Έλλειψη μαγγανίου

(Manganese - Mn)

Επηρεάζονται πρώτα τα νέα φύλλα. Ο ιστός γύρω από τα νεύρα των φύλλων κιτρινίζει και νεκρώνεται, ενώ τα ίδια τα νεύρα παραμένουν πράσινα. Η νέκρωση του ιστού προκαλεί επιμηκυμένες τρύπες στα φύλλα.

Μη ισορροπημένη λίπανση. Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να υπάρξουν και σε περίσσεια είτε σε έλλειψη σιδήρου γιατί προκαλείται μπλοκάρισμα στην απορρόφηση του μαγγανίου.
Χρησιμοποίηση γενικού λιπάσματος και όχι μόνο λίπασμα για σίδηρο.

Έλλειψη χαλκού

(Copper - Cu)

Επηρεάζει πρώτα τα νεαρά φύλλα. Οι μύτες των φύλλων είναι νεκρές και οι άκρες τους μαραμένες.
Μη ισορροπημένη λίπανση.
Αλλαγή λίπανσης. Μεγάλη προσοχή γιατί η περίσσεια χαλκού μπορεί να σκοτώσει και ψάρια και φυτά.

Έλλειψη ψευδαργύρου

(Zinc - Zn)

Επηρεάζει πρώτα τα παλιά φύλλα. Κιτρίνισμα περιοχών των φύλλων μεταξύ των νεύρων. Ξεκινάει από τις μύτες και τις άκρες των φύλλων.

Μη ισορροπημένη λίπανση.
Αλλαγή λίπανσης.

Έλλειψη μολυβδαινίου

(Molybdenum - Mo)

Επηρεάζει πρώτα τα παλιά φύλλα. Πρώτα έχουμε κίτρινες κηλίδες μεταξύ των νεύρων και μετά καφέ περιοχές γύρω από τις άκρες. Ανακοπή της ανθοφορίας.

Μη ισορροπημένη λίπανση.
Αλλαγή λίπανσης.

Σάπισμα κρυπτοκορινών

(Crypt. rot)

Ασθένεια που προσβάλλει τις κρυπτοκορίνες. Ξεκινάει με μικρές τρύπες στα φύλλα ή περιφερειακά στις άκρες και μετά τα φύλλα αποσυντίθενται. Τελικά όλο το σύστημα του φυτού πάνω από τη ρίζα διαλύεται.

Είναι πιθανόν ότι η περίσσεια Νιτρικών είναι ένας παράγοντας. Ακάθαρτο νερό, λίγα θρεπτικά, απότομη πτώση θερμοκρασίας, ξαφνικές αλλαγές στο περιβάλλον, συχνές μεταφυτεύσεις και ανεπαρκής φωτισμός συμβάλλουν στην έναρξη της ασθένειας. Το παράξενο σ'αυτή την ασθένεια είναι ότι διορθωτικές κινήσεις στις πιο πάνω αιτίες, συχνά προκαλούν την εμφάνιση της. Μη κανονική συντήρηση, αλλά κάνοντας για παράδειγμα μια μεγάλη αλλαγή νερού μετά από μια μεγάλη περίοδο ή η αλλαγή των λαμπτήρων φωτισμού, αφού οι παλιοί έχουν εξαντληθεί εντελώς μπορεί να ξεκινήσει την ασθένεια.
Κανονικές αλλαγές νερού, καθαρισμός υποστρώματος, αφαίρεση σάπιου φυτικού υλικού, κανονική λίπανση και διατήρηση σταθερού περιβάλλοντος. Αν το φυτό που θα επηρεαστεί αφεθεί στην ησυχία του, υπάρχει πιθανότητα να επανέλθει μετά τη διάλυση του.

Ο οδηγός είναι ενδεικτικός και σε καμία περίπτωση δεν αντικαθιστά τη σωστή παρατήρηση,

τις ιδιαιτερότητες του κάθε ενυδρείου και την κρίση του χομπίστα.

REFERENCE SITES:

http://www.thekrib.com/

http://www.trueaquariumplants.com/

http://www.aquabotanic.com/

http://www.wetwebmedia.com/